By Peter van den Besselaarin Food and Wine

Toscane proeverij: lang leve de regelbrekers

Veel wijnbouwers hebben een haat-liefdeverhouding met regelgeving. Regels beperken de creativiteit. Er staat in de regels welke druiven je mag gebruiken, hoe je moet blenden, hoe lang een wijn moet rijpen. Dat botst met de drang om iets unieks te willen maken. Wijnregelgeving verandert langzaam, vaak tergend langzaam, terwijl ideeën, het klimaat en de markt snel evolueren. De regelbrekers zijn vaak de vernieuwers in een wijnregio. Martijn de Groot brengt Toscane op tafel. In Toscane werden cabernet sauvignon en merlot geïntroduceerd die betere resultaten geven in sommige wijngaarden dan de autochtone druiven.

Het beroemdste voorbeeld van een regelbreker is Marchese Mario Incisa della Rocchetta die in de jaren ’40 cabernet sauvignon plantte in Bolgheri, geïnspireerd door Bordeaux. Sassicaia was de eerste wijn die de gevestigde DOC-regels volledig negeerde (gebruikte Bordeaux-druiven) en toch internationaal werd geroemd. De wijn werd verkocht als vino da tavola. De eerste jaargang is 1968, op de markt gekomen in 1971.

De ultieme erkenning is in 1994 het verkrijgen van de DOC Bolgheri Sassicaia, een unieke sub-appellatie binnen de bredere DOC Bolgheri. Het is de enige Italiaanse wijn met een eigen, individuele DOC die exclusief is toegekend aan één wijn en één producent: Tenuta San Guido. Martijn zet de wijn als afsluiter, in een serie van 1. Sassicaia is een wegbereider geweest voor Tignanello, Ornellaia, Solaia en Masseto.

Ik heb veel waardering voor het feit dat Martijn ook de indrinker en uitdrinker conceptueel inpast in het thema.

Witte indrinker

2021 Poggio alle Gazze, Ornellaia

Expressie van brandnetel en buxus, duidend op sauvignon blanc, dat 72% deel uitmaakt van de blend. Ook mooie bitters, groene appels (Berry), amandel en venkel (Maarten), boterig en kruidig (Valerie). Het fruit is bescheiden, de wijn erg lekker (RobG). De wijn is een blend van 72% sauvignon blanc, 16% vermentino, 6% viognier en 6% verdicchio. Dit is de witte wijn van Ornellaia.

Serie 1 Super Toscanen

2015 Le Stanze, Poliziano

Gemaakt in de Montepulciano appelatie maar geklassificeerd als IGT want gemaakt met cabernet sauvignon en merlot (90/10) dus een zogeheten Super Tuscan. Minimaal altijd 90 procent cab sauv. 16 maanden op nieuw frans eiken. Meer aardse tonen dan fruittonen, nu tien jaar oud, al is ook kers herkenbaar. Cederhout, leer, potloodslijpsel. Volle aandronk, nog trekkend en dus potentieel om verder te ontwikkelen. Rijk, complex en klassiek.

2015 Solengo, Argiano

Gemaakt van 50% cabernet sauvignon, 30% petit verdot, 15% merlot en 5% sangiovese. Ondanks de productie in Montalcino ook een IGT en Super Tuscan. 18 maanden op Franse barriques waarvan 60 procent nieuw. Ook rijk, complex en klassiek maar toch anders dan Le Stanze. Dezelfde aardsheid, maar een verfijnder cederhout. De wijn is nu net iets liefelijker en vriendelijker, nu ook lekkerder. Veel kracht en lange afdronk.

Serie 2 Brunello di Montalcino 2013 (blind geproefd)

2013 Azienda Pertimali (Livio Sassetti)

Verduveld mooie wijn (voor mij mooier dan de volgende) met warme Italiaanse dakpannenkleur, warm en kruidig bouquet, elegant, mooie rondeur, hoge zuren – waardoor ik inderdaad aan Brunello denk. Trekt nog in de mond, maar goed te drinken. Ingrid noemt de wijn complex en elegant, Willem Jan noemt cassis en framboos, met in zijn ogen storende drogende tannines. RobK prijst de balans en een klein frisje. Hij ruikt rozebottel en is kritisch over het toekomstpotentieel: deze wijn komt niet meer tot wasdom, denkt RobK.

2013 Poggio ale Mura, Banfi

Weer die Italiaanse dakpannenkleur, nu iets donkerder, cederhout in de geur, iets leniger, iets meer bitters en trekkende tannines. Heel veel potentieel en op dit moment net iets minder charmant in mijn opvatting. Willem Jan herkent weer drogende tannines in een minder prettige afdronk, maar noemt de wijn complexer, kruiden, specerijen en mocca. Ingrid herkent rijpe tannines, cacao. RobK benoemt, kers, salie, bosgrond en een zoetigheidje. Banfi is zijn favoriet.

Ja, zegt Martijn, ik heb me laten vertellen dat je niet altijd een zes kan gooien. Hij is een tikje teleurgesteld in deze jaargang 2013.

Serie 3 Twee jaargangen CastelGiocondo Brunello di Montalcino (blind geproefd).

Van het fameuze huis Frescobaldi. Dit zijn grootste wijnen, behorend tot de wereldtop.

2016 Castelgiocondo

Hier worden we heel vrolijk van. Voor mij een vrouwelijke wijn, verfijnde kersen, elegantie ten top, fruit én kruiden, lang nahangend. De slikfactor, dit spuug je niet. Claartje roemt de lange afdronk en benoemt karamel en chocolade. Valerie de frisse rode kersen, pruimen en een aarde impressie. MartijnU ervaart een stinkertje van natte sokken én zwoele frisse zuren. Just zwarte kers, munt, ceder en graniet.

2004 Castelgiocondo

Donkerder kleur, p-r-a-c-h-t-i-g-e wijn, koppelt elegantie aan kracht. Ik denk nieuw hout te ruiken, wat ik zeker weet: een vrolijke kruidigheid. Verfijnder dan de vorige wijn. Claartje proeft hout in de aandronk en weer karamel en chocolade. MartijnU zegt de wijn iets steviger te vinden, tijm, laurier, kruidnagel. Valerie noemt dit de mooiste wijn: een mooie balans en peperkoek associaties. Just proeft zoals altijd fijnzinnig: de wijn heeft cederhout, eucalyptus, braam en (let op) de geur van zwarte kersen en de smaak van rode kersen.

Serie 4 Twee keer Bolgheri

Het is op dit moment in de proeverij dat het vloeibare geluk poëtische ontboezemingen gaat ontlokken aan de proevers. Ik snap dat wel, want geluksgevoel laat zich soms lastig onder woorden brengen.

2016 Guado al tasso, Antinori

Wijn van de avond/proeverij met een wow-factor. Cabernet sauvignon, merlot, cabernet franc en een kleine hoeveelheid petit verdot. Eric slaat de spijker op zijn kop: een voorname wijn. Eric ruikt héél veel: een haard, kers, stof, een zachte smaak met framboos en karamel. Mijn aantekeningen: donkere kleur, bedwelmende geur, kers, eucalyptus, laurier. Heel verfijnd. Uitstekende balans, slikfactor. Een wijn waaraan alles klopt, doet denken aan ‘het mooiste meisje van de klas’, de Bond girl, de spreekwoordelijke hemel. Die ultieme schoonheid vind ik ook altijd wat griezelig. Geconfijte zwarte kers, zegt Just. Liselotte benoemt pruim, cassis, chocolade, potloodslijpsel en een zachte smaak.

2019 Le Gonnare, Fabio Motta

70% merlot, 30% cabernet sauvignon. Prachtwijn, mocca, aardsheid, kruidnagel en een peper impressie. Elegante, liefelijke smaak met heel veel finesse. Wel iets ‘wereldser’ dan de vorige wijn. Just benoemt knarsende tannines en rinse appelstroop. Liselotte rood fruit, roosvicee en rode wijn azijn (vast hele goede), iets van ijzer en zacht in de mond. Eric benoemt kracht, inkt en tannine.

Serie 5 Cultwijn

Mooi geïntroduceerd door Martijn met aantekeningen van Fred Nijhuis. We proeven een ingepakte fles maar iedereen weet natuurlijk…

2017 Sassicaia, Tenuta San Guido

Na de malolactische fermentatie werd de wijn in Franse eikenhouten barriques en een klein deel in Amerikaanse eikenhouten vaten gerijpt, 20 maanden. De duur van de rijping wordt technisch bepaald op basis van de oogstkarakteristieken. 83% cabernet sauvignon en 17% cabernet franc. Mijn aantekeningen: donkere kleur, een zekere ingetogenheid in de geur: licht stal, eucalyptus, goede balans, de slikfactor. Berry constateert nuchtertjes: kindermoord. Maarten is uitgesproken voor zijn doen: alles zit erin, vol, rijk, boordevol fruit en met een enorme lengte. Willem Jan noemt de aanzet wat drogend, en roemt de munt (after eight) in de geur. RobK zit op een wolkje. Hier blijf je in ontdekken! Munt, dille, kers, een enorme lengte, bijzonder finesserijk.

Witte uitdrinker

2020 Ormus, Ornellaia

Gemaakt van petit manseng. Heel vitale wijn, perzik, roomboterbabbelaar, abrikoos, mandarijn, perfecte balans.

Een memorabele proeverij, ook in andere gebieden kunnen we op zoek naar de regelbrekers.

Verslag en proefnotities Peter van den Besselaar

03jun/2025

By Valerie Bollenin Food and Wine

Merlot

Merlot proeverij frist proefgeheugens weer op

“Het was een gezoek!” beaamt Toos Dusee. Voor het eerst in de geschiedenis van de sociëteit wordt er een volledige proeverij gewijd aan merlot. Liselotte heeft toevallig net Sideways (2004) gezien en dat leidt ertoe dat de fameuze, bijbehorende merlot quotes enthousiast worden aangehaald. Zo zit de sfeer er meteen goed in. Zoals Rob van Ginneken in 2019 al schreef, ga deze film zeker kijken en het bijbehorende boek lezen, mocht je dat nog niet hebben gedaan.

Hoe zat het ook alweer met merlot…? Na cabernet sauvignon is dit het meest aangeplante rode druivenras ter wereld. Typerend zijn een fruitig en rond smaakprofiel met tonen van frambozen, pruimen, zwarte bessen en bramen. Rijping op hout leidt tot aroma’s van chocolade, koffie en ceder. Geen scherpe en zure randjes, geen berg tannines: een echte allemansvriend. Veel wijnmakers vinden ‘m niet complex genoeg en maar wel juist zeer geschikt voor blends. Hierdoor is het aanbod van monocépage stijlen relatief beperkt. Vanwege de korte rijpingstijd en voorkeur voor een vochtige grond doet merlot het met name goed in koelere regio’s met kleigronden of op plekken waar irrigatie is toegestaan. De bekendste stijlen komen natuurlijk uit Pomerol en Saint-Émilion gelegen op de rechteroever van Bordeaux.

“If they want to drink merlot, we’re drinking merlot!” Maar eerst een sprankelende indrinker om ons voor te bereiden op de series rood. Toos zet ons de Champagne Comte de Brismand Reserva brut voor – een klassieke blend van pinot noir, pinot meunier & chardonnay. Aroma’s van hazelnoot en zeer frisse zuren komen me tegemoet in de aanzet. Just vindt het een heel prettig en opwekkend glas: citrus fris, beetje gistig, sinaasappel zest en fruitbitters. Harry vult aan met brioche, gist, toast, appeltjes en een mooie lange afdronk.

Serie 1: Merlot uit verschillende Europese landen
Dan is het tijd voor de hoofdrolspeler van de avond en komen er drie merlots uit verschillende landen op tafel. Bij deze eerste serie valt het Willem-Jan op dat ze qua smaak veel van elkaar weg hebben: cassis en een cérise ondertoon. De eerste wijn heeft zachte tannines, de tweede voornamelijk bramen en cassis, met knarsende tannines en tonen van thee en tabak. De laatste toont in de aanzet wat potlood, bramen, pruimen, koffie, mokka, heeft iets rijpere tannines en duidelijk malolactische conversie ondergaan. Maarten Drop is vooral over de eerste te spreken: een aangenaam sappig glas met een langere afdronk. Nummer twee is iets donkerder, met pruim, braam, pure chocolade, thee en medium+ body. Zelf doet deze wijn me denken aan mint, roosvicee, cacao en koffie. Liselotte ontdekt eucalyptus en Peter benoemt de ijzertoon in de neus. De laatste toont zwoel en gestoofd fruit, veel ceder en vanille, zoethout, chocolade en koffie. Het blijken drie Europeaanse stijlen:

Duitsland: Emil Bauer & Söhne uit de Pfalz. Merlot Makes You Forget 2018
Bulgarije: Terra Tangra Black label merlot 2018
Italië: Cantina Andrian Merlot Alto Adige Riserva Gant 2019

Serie 2: Merlot all around the world

Vervolgens belanden we in Stellenbosch, Zuid-Afrika. De Meerlust 2018 traant wat, lichtrood van kleur, rokerig, scherp, wat groen, nog flinke tannines aanwezig dus laten liggen, nog te jong, aldus Eric. Voor Claartje miste deze wijn balans: weinig fruit, harde tannines, milde zuren. Maarten Drop vond de aanzet juist zacht en goed in balans, met noten van braam, rozenbottel, eucalyptus, mokka en een verrassend lange afdronk. Persoonlijk kom ik fijne geuren van kruiden en pruimen tegen, evenals chocolade en koffie in de smaak. Een wijn met belofte, maar die zijn ware gezicht pas over een paar jaar zal tonen, verwachten we.

We blijven nog even hangen op het zuidelijk halfrond en de Ribbon Vale 2015 uit Margaret River, Australië valt goed in de smaak. Berry is enthousiast: “De mooiste van de serie.” Hij noteerde rood én zwart fruit, melkchocolade, oud hout, leer, wat stroeve tannines en behoorlijke zuren.

Aan het einde van de rij staat glas 3: de Caus Lubis 2006 van wijnhuis Can Ràfols dels Caus in Penedès. Deze wijn heeft een diep granaatrode kleur, wat depot en laat meteen tertiaire tonen zien van bouillon, champignon en aarde. Ik ben dan wel niet zo’n cacao-expert als Just, maar waan me even in een patisserie vol met chocolade bonbons. Berry heeft een wat mindere ervaring: “Te oud, te belegen, afbraakzuren. Voor mij over de top.” Eric was genuanceerder: “Tertiair, maar nog wat fruit, met behoorlijke tannines en fris zuur. 1982?” Just was juist laaiend enthousiast: “Prachtige fles. Neus van zoet fruit, eaux-de-vie de vieilles prunes (neem je die een keer mee om te proeven?), 40-50% chocola; tussen melk en puur in, koffie, mooie frambooszuren en een verrassend lange, fruitige afdronk.” Ook Peter vond ‘m bijzonder: “Een stinkerdje, met uitgesproken karakter en eindeloze afdronk. Dit moet iets speciaals zijn.” En inderdaad, deze Spaanse merlot uit 2006 heeft 12 maanden vatrijping genoten en maar liefst 16(!) jaar flesrust voordat deze op de markt komt. De druivenstokken bleken overigens in 1981 aangeplant te zijn. Dus Eric, je zat ‘soort van’ in de goede richting met het jaar!

Foto: Bodega Can Ràfols dels Caus

Serie 3: Klassieke merlot uit Bordeaux

En dan is het nu tijd voor Bordeaux. Wat een serie! We gaan verder met de prachtige Manoir De Gay Pomerol 2021 met wijngaarden op steenworp afstand van Pétrus, gevolgd door Château Gloria St Julien 2021 en de Château Laroque Saint-Emilion Grand Cru Classé 2014. Peter vindt ze alle drie heel erg mooi en raakt helemaal in vervoering van deze reeks: “bij de eerste rook ik 100% cassis en vanille, streng, lijkt een klassieke grand cru, de tweede heeft een stinkerdje, rood én zwart fruit, strenger dan de andere wijnen, ijzer, en de derde is de mooiste wijn, ceder, rondeur, kruidkoek, charmeur.. echt schitterend!” Fritjof is ook erg over deze klassiekers te spreken: de eerste heeft nog wat fruittonen, choco, ceder en potloodslijpsel. De tweede heeft hele zachte tannines, rood en zwart fruit, sappig, stevig in zijn houtsmaak en een lange afdronk en tot slot heeft de laatste wat bezinksel in het glas, is gelaagd in zijn aroma’s met rood fruit, daarna meer ceder, leer, wat licht kruidigs, zachte tannines die heel lang hangen, met een lange afdronk. Een hele mooie, bijzondere en stevige eetwijn.

We concluderen de avond met een fantastisch glas Tenuta Rapitalà Cielo D’Alcamo 2015 uit Sicilië.

Toos, merci beaucoup! Onze merlot proefgeheugens zijn weer opgefrist.

Verslag door Valerie Bollen

31mei/2025

By Peter van den Besselaarin Food and Wine

In memoriam Kees Mutsaers (1949 – 2025), genereus wijnkenner

Kees werd vrij snel na de oprichting in 1980 lid en bleef dat tot 2008. Enkele van onze huidige leden werden lid van de Brabantse Wijnsociëteit op voorspraak van Kees.

“Een vriend van mij had een schildersbedrijf en kende Kees. Hij was uitgenodigd om wijn te komen drinken en ik mocht mee. Wij werden hartelijk ontvangen en proefden een aantal Bordeauxs. Kees gaf daar uitgebreide uitleg bij en vertelde ook over de wijnsociëteit. Ik ben toen lid geworden. Het is denk ik wel 25 jaar geleden. Het is tekenend voor zijn hartelijkheid en gastvrijheid.”

“Kees Mutsaers wist van wanten en had de allermooiste wijnkelder van ons allemaal. Iedereen was jaloers. Hij deelde de flessen genereus.”

“Kees herinner ik mij van Bordeaux Grand Cru Classé proeverijen, hij had er inhoudelijk veel verstand van – zeker geen etikettendrinker. Een rustige, fijne man.”

“Door Kees ben ik lid geworden van de wijnsociëteit, alweer 37 jaar jaar geleden. Hij was een begenadigd wijndrinker, die ook heel kritisch kon zijn over de wijn. We hebben de eerste wijnreisjes gemaakt met hem, naar Champagne en Bourgogne. Ik denk ook met plezier terug aan de heerlijke etentjes en diners, o.a. bij Le Boyer in Epernay.”

“Tijdens de studiereis naar Bordeaux, waar we onder meer Kirwan, Pichon-Longueville Baron en Petrus bezochten, dineerden we in het restaurant van Cordeillan-Bages. Voor het dessert werd geserveerd, kreeg ik van Kees als jongste lid de wijnkaart: zoek jij een mooie dessertwijn uit?”

Vanaf 1993 is er een jaarlijkse blindproefwedstrijd van Franse wijnen. Kees Mutsaers was de eerste proefkampioen in 1993 en daarna weer in 1995, 1998 en 2000. De winnaar krijgt een jaar het gebruik van de wissel wijnkoeler met inscriptie van álle winnaars, de Kees Mutsaers wijnkoeler.

Met zijn kennis, smaak en wijnkeuze stelde Kees Mutsaers proeverijen samen, die enorm tot de verbeelding spraken. En vaak bestonden uit topwijnen. De blinde proeverij die Kees organiseerde op 16 november 1999 (zie foto) is typerend voor zijn proeverijen. Top wijngaarden met elkaar vergeleken. Grand Cru Altenberg naast Grand Cru Rangen de Thann uit de Elzas. Naast een Rully dé topwijn Le Montrachet uit Bourgogne. Een wijn die je maar een of enkele keren in je leven proeft. Spannend: een Australische cabernet/syrah naast de dan nog relatief onbekende Château Montus uit Madiran. Een top Toscaanse wijn naast een Gevrey Chambertin. En een edelzoete wijn uit Cadillac naast een Selection de Grain Nobles uit de Elzas. Terugkijkend valt op dat Kees zeker niet eenkennig Bordeaux liefhebber was, in de proeverijen stonden ook topwijnen uit de Rhône, zoals Hermitage, Côte Rotie en uit andere landen, zoals de Australische The Dead Arm d’Arenberg en top Toscanen. Kees was nuchter over zijn proeverijen – met uitstekende documentatie. Geluk ervaar je niet, zegt men wel, geluk herinner je je.

Kees Mutsaers heeft veel wijnliefhebbers heel gelukkig gemaakt.

Rust zacht.

27mei/2025

By Peter van den Besselaarin Food and Wine

Chileense wijnen zijn completer dan ooit, maar hebben het toch moeilijk

Leila Wijnhoven brengt het thema Chili op de proeftafel. Dat is interessant. Waar Chili een eeuw geleden 60.000 hectare wijngaarden had, is dit nu gegroeid naar ongeveer 215.000 hectares. Dit areaal strekt zich uit over diverse wijnregio’s, met de Valle Central als grootste gebied, goed voor circa 124.000 hectare. Binnen de Valle Central bevinden zich de Maule Valley (ca. 32.000 hectare), Colchagua Valley (ca. 30.000 hectare) en Curicó Valley (ca. 18.000 hectare). Cabernet sauvignon is de meest aangeplante druif voor rode wijn. Carmenère is afkomstig uit Bordeaux en herontdekt in Chili. De diversiteit van wijnen is gegroeid; druiven als riesling, sauvignon gris, cinsault en pinot noir staan aangeplant. Chileense wijnen zijn completer dan ooit.

Chili is wereldwijd de vierde grootste exporteur van gebottelde wijn, na Spanje, Italië en Frankrijk. Het land exporteert ongeveer 80% van zijn wijnproductie, en Nederland behoort tot de top drie exportmarkten voor Chileense wijn. Toch daalt de import. Transport maakt de wijnen te duur, zegt Leila. De duurzaamheidswensen zullen ook wel meespelen. Want wáárom sauvignon blanc of chardonnay uit Chili halen, als we die in Europa ruim beschikbaar hebben. Liefhebbers kopen die immers alleen als de wijn onderscheidend is.

Serie 1 sauvignon blanc, sauvignon gris en chardonnay

Ocho sauvignon blanc 2023 krijgt de meest positieve commentaren. Kees prijst de stuivende geur met mango, ook Harrie benoemt tropisch fruit. Leila heeft binnenpret, want dit is de goedkoopste wijn uit de proeverij.

Casa Marin 2022 sauvignon gris roept de vraag op of de wijn correct is. Geen klik, oordeelt Harrie. Moeilijk geur, zegt Kees. Ik ruik asperges, een wat stinkende geur. Vermoedelijk een foute fles.

De Martino chardonnay 2018 maakt geen indruk. Kees noemt de wijn bescheiden met wat amandelbitters, Harrie benoemt mineralige kruidigheid. Ik ruik een mufje en vind de zuren aan de scherpe kant.

Serie 2 rosé, cinsault, pinot noir

La Piubelle 2023
De lekkerste rosé ooit, zegt Toos die de wijn eerder proefde. Een fles met heel bijzondere uitmonstering. Een mooie dame, zegt Leila. Er komt direct een reactie: eraf met die folie! Berry noemt de wijn behoorlijk zoet met een voor hem onaangenaam bittertje. Liselotte benoemt groene banaan en zeep. Mijn aantekeningen: introvert, eenvoudig en aangenaam.

De Martino cinsault 2022
Ik ben totaal verkocht door de expressieve en vrolijke geur: een frambozen explosie, maar kom weer met twee benen op de grond door een eenvoudige smaak. Liselotte benoemt medicijnkastje en zoete aardbei. Maarten ruikt rozebottel en laurier. De wijn is kort, zegt hij.

De Martino pinot noir 2021
Introvert, sappig en vriendelijk. Berry benoemt prettige zuren, kers, jodium en leer. Liselotte determineert enige stoffigheid. Maarten zegt de wijn ronder te vinden dan de cinsault en benoemt jeneverbes.

Serie 3

Viña Falernia 2020 Reserva carmenère
Deze wijn spreekt iedereen tot de verbeelding. Dit is nu echt een onderscheidende wijn die nergens anders gemaakt kan worden. Mijn aantekeningen: klassiek, medium body, lekkere structuur en nahangend. De gelaagdheid in de geur is prachtig: kruidnagel, peper, tabak, mocca en kreupelhout. Alle proevers hebben complimenten, Eric voor het rode fruit, Valerie voor de zwoele pruimen, Harrie voor de kersen in de geur en smaak, Claartje voor de zwoele aanzet en Gerard voor de rijpheid van de wijn. WOTN.

De Martino 2019 Les Cruces Old Bush Vines

Van malbec en carmenère. De meningen zijn verdeeld. Er zit een stinkerdje in de geur, kool, en iets scherps in de smaak. RobG denkt dat de wijn Brett heeft. Brett, voluit Brettanomyces, is een gistsoort die ongewenste aroma’s zoals natte hond in wijn kan veroorzaken. Deze wijnfout ontstaat meestal door slechte hygiëne tijdens de wijnbereiding of opslag in besmette vaten. Gerard noemt de wijn geweldig, mooie eiken tonen en fijn op dronk. Eric benoemt cassis, caramel en aardsheid. Sappige en prettige wijn is zijn eindoordeel.

Vik Millahue 2020 cabernet sauvignon
Hartendief van Leila. Mooie kers in de geur, melkchocolade. De wijn heeft de slikfactor, heel veel rondeur en erg mooi. Eric denkt zelfs dat de wijn is gemaakt van ingedroogde druiven, zo dik ervaart hij de wijn. Met pruimen. Harrie noemt de wijn mollig. Claartje vindt dit de lekkerste wijn uit de serie, zachte tannines.

In en uitdrinker

JANSZ Tasmania Australië
Grote bubbels die wellicht verraden dat we niet met champagne te doen hebben. De zuren van de chardonnay en gist impressie maken dat dit wél een echte challenger is. Mooie sparkling wine. En een mooi glas om de resultaten van onze teams op het NK mee te vieren.

Don PX 2003
PX zoetheid, ik vind dit hemels en een van de grote wijnen van de wereld. Bloemige geur met rozen, fruittonen, filterkoffie, 50% pure chocolade, zegt Just.

Verslag en proefnotities Peter van den Besselaar

25mei/2025

By Peter van den Besselaarin Food and Wine

Brabantse Wijnsociëteit imponeert op Nederlands Kampioenschap Blindproeven 2025

Fotostudio Ingrid Driessen

“Met een indrukwekkende score hebben Berry Marinussen, Maarten Drop, Liselotte Brouwers en Peter van den Besselaar het NK Blindproeven op hun naam geschreven. De Brabantse Wijnsociëteit nam dit jaar met maar liefst 3 teams deel aan de finale van het NK Blindproeven en met een eerste, derde en vierde plaats, bevestigt dit proefgenootschap dat ze tot de beste wijnproevers in Nederland behoren.” Dat schrijft organisator van het NK Fred Nijhuis op zijn website.

Goud, brons en vierde plaats
“Elke dinsdagavond komen ze samen om te proeven en dit blijkt al jaren een uitstekende basis voor topprestaties.” Na zilveren medailles op het NK in 2024 en 2022, nu dus de hoofdprijs voor team 1 van de Brabantse Wijnsociëteit, een prachtige prestatie van dit zeer ervaren en uiterst kundige team. De Brabantse Wijnsociëteit 2 (Eric Hoepelman, Willem Jan Withagen, Rob van Kalmthout en Martijn de Groot) kon haar titel uit 2024 niet prolongeren, maar presteert geweldig met een welverdiende bronzen medaille. De Wine Queens 2.0 (Toos Dusee, Annemiek Vermeijlen, Valerie Bollen, Kati Bujdosó) plaatsten zich via de voorronde om nu met een spetterende vierde plaats een machtig debuut te maken.

Het NK Blindproeven is een evenement waar professionele en particuliere deelnemers hun kennis, ervaring en passie delen én testen. Ons winnende team gaat in oktober naar de wereldkampioenschappen in de Jura in Frankrijk (www.larvf.com).

De blind geschonken wijnen om te herkennen waren:

Champagne, Vollereux, Blanc de blanc, 2014 Frankrijk
Schloss Gobelsburg, Grüner Veltliner, Ried Renner, Kamptal, 2022 Oostenrijk
Mas Baux, Autant en Emport le blanc, Côtes Catalane, 2021 Frankrijk
Rossi, Malvazija Templara, Monte d’Oro, 2023 Kroatië
J. Adam, Dhroner Hofberg Riesling kabinett, Mosel, 2023 Duitsland
Famille Perrin, Les Sinards, Châteauneuf-du-Pape Rouge, 2022 Frankrijk
Hispano-Suiza, Pinot noir Bassus, Utiel-Requena, 2022 Spanje
Glaetzer, The Bishop Shiraz, Barossa Valley, 2022 Australië
Monte Meao, F. Olazabal Filhos, Douro, 2022 Portugal
Frank Phélan, Saint-Estèphe, 2019 Frankrijk
Col d’Orcia, Nastagio, Brunello di Montalcino, 2019 Italië
Domaine Huet, le Haut-Lieu, Vouvray Moelleux, 2018 Frankrijk

Fotostudio Ingrid Driessen

Team 1 behaalde 152 punten, team 2 behaalde 115 punten en Wine Queens 2.0 behaalde 104 punten. Per wijn waren punten te scoren voor druif (10), land (5), regio (5) en jaar (3).

20mei/2025

By Peter van den Besselaarin Food and Wine

Vinologenexamen doen zonder vrees

Bij de Brabantse Wijnsociëteit proeven we op verbazingwekkend veel verschillende manieren. Fritjof Berenbak blijft dicht bij huis. Hij gaat vinologenexamen doen. En hij gunt ons een voorproefje. We proeven en ‘doen examen’ zonder vrees: bij iedere wijn die blind wordt geschonken kunnen we kiezen tussen a, b of c. Multiple choice dus. We zijn geslaagd als we zeven van de 12 vragen goed beantwoorden.

Ik zag allemaal blije gezichten. Want dit lijkt een stuk gemakkelijker dan zomaar blind proeven en determineren waar de wijn vandaan komt. We hebben er zin in!

In het eerste glas krijgen we de keuze tussen champagne, sparkling wine uit Engeland of cava corpinnat. Zou je een mousserende wijn blind proeven, dan zijn logische vragen: is het champagne, is het een cremant/prosecco/sekt/cava? Of mousserende wijn uit een ander land, dat kan overal zijn, van Zuid Afrika tot Moldavië, van USA tot Engeland. De uitdaging om champagne te proeven, kennen we goed. Champagne is herkenbaar aan gist, brioche, groene appel, hoge zuren. De wijn wie we proeven is mooi, maar heeft niet álle componenten. Dan is de keuze nog tussen Engelse sparkling wine of cava. Wie veel proeft, zou de druiven in cava kunnen herkennen: macabeu, xarel-o, parellada. De Engelse wijn is gemaakt van de klassieke druiven chardonnay en pinot noir. Mijn aantekeningen: onregelmatige bubbels in het glas, best groot ook, raakt mousse snel kwijt, frisse wijn met goede zuren, prettig, tikje kortaf. De wijn is Gramona Gran Reserva 2018 cava corpinnat.

Bij de tweede wijn krijgen we de keuze tussen Côtes de gascôgne, Côtes de provence of Sancerre. Een vinoloog moet nu weten dat deze wijn van verschillende druiven worden gemaakt. Meestal veel colombard in de Côtes de gascogne, vermentino voor Côtes de provnece en sauvignon blanc voor Sancerre. Mijn aantekeningen: elegante ingetogen geur, ik ruik wat brandnetel – en dat is een indicatie voor sauvignon blanc. Een vriendelijke wijn, vrij kort met prettige zuren. De wijn is Château de Sancerre Passe Avant le Meilleur sauvignon blanc.

Bij de derde wijn krijgen we de keuze tussen Pouilly Fumé, Stellenbosch chenin blanc of Roero Arneis. Een vinoloog weet dat dit weer verschillende druiven zijn met eigen karakteristieken: sauvignon blanc, chenin blanc of roero arneis. Mijn aantekeningen: hooi in de geur (indicatie voor chenin), brede geur met amandelimpressie (indicatie voor roero arneis). Ik proef goede zuren, de wijn is kortaf, heeft wat bitters én… een molligheidsfactor. Roero arneis heeft geen bitters. De wijn is De Morgenzon Stellenbosch 2022 Reserve chenin blanc.

De multiple choice bij de vierde wijn is godello uit Monterrei, albarino uit Rias Baixas of verdicchio dei castelli de jesi. Twee Spaanse wijnen en een Italiaan, drie verschillende druiven. Mijn aantekeningen: bleke kleur, citrus in de geur, limoen en ook iets ziltigs (indicatie voor godello). De smaak heeft niet heel veel smaakdimensies, de wijn is fris en levendig. De wijn is Finca al lado de bodega 2023 godello.

Inmiddels beginnen we te begrijpen waarom dit het lastigste onderdeel is van het vinologenexamen. “Vaak is er een keuze die afvalt”, zegt Fritjof, “en blijven er twee over waar je de keuze uit moet maken.” Het valt niet mee, ik hoor een van onze goede proevers verzuchten: “Iedereen wordt er recalcitrant van.”

Met minder lach op de gezichten en iets meer geconcentreerd krijgen we de keuze uit verdejo uit 2020, Macon-Loche 2020 of Graves 2020. De wijnexpert weet hier: drie verschillende druiven, nl. verdejo, chardonnay of sauvignon blanc/sémillon. Mijn aantekeningen: lichte kleur, enorme stinkerd, veel mineralen met wat ik beschrijf als een chardonnay afdronk. Ik zit meteen op Macon. Helemaal fout. De wijn is Ossian 2020 verdejo uit Rueda. Wijnnotitie: “karaktervolle , complexe neus met boschampignons, truffel, biscuit en geroosterde amandelen. Ook in smaak krachtig en verfijnd en super geconcentreerd zonder een spoortje van logheid. Typerend is ook mineraliteit en finesse en ongekende gelaagdheid met complexiteit in de afdronk.”

We zijn blij rood te gaan proeven en op papier is dat geen moeilijke keuze: gamay uit Côtes de Brouilly, pinot noir uit Bourgogne of cabernet franc uit Saumur Champigny. Twee wijnen met meestal een lichte kleur en cabernet franc herkennen de proevers meestal door paprika. Mijn aantekeningen: donkere kleur (dan vallen gamay en pinot noir al af). Maar dan een vrolijke gamay geur. Huh? De smaak is straf, veel zuren, een bekkentrekker. Waar moet ik nu op af gaan: geur of smaak? De wijn is Domaine Baron de l’Ecluse Les Garances Côtes de Brouilly, gamay. RobG benoemt de kersen in de geur, een volle wijn met rijpe tannines. Examinator Fritjof heeft geheid weer enkele proevers bij de neus genomen.

De keuze bij het volgende glas zijn Rioja Gran Reserva, Syrah uit Somontano of Corbieres, allen uit 2013. Met twaalf jaar een gerijpte wijn. Weer een keuze tussen verschillende druiven: tempranillo, syrah of blend van carignan, syrah, grenache en mourvèdre. MartijnU benoemt zondoorstoofd fruit, chocolade, amandel en ‘best veel zuren’. Just signaleert stevig fruit zowel zwarte bes als braam en ook tonen van teer en drop. Mijn aantekeningen: warme wijn met veel hout en een enorme stinktoon in de geur. Prettig drinkbaar glas. De wijn blijkt Enate 2013 syrah uit Somontano, Spanje.

Dan volgt een keuze uit Carmenere reserva, Barbera d’Alba of Châteauneuf du Pape. Allen uit 2020, maar dus wel uit drie landen en met verschillende druiven. Mijn aantekeningen: rijpe en rijke wijn met een soepele aandronk en hoge zuren, nog veel toekomst, blijft wat trekken in de mond. MaartenD zegt dat de wijn gestoofd proeft en hoog in de alcohol zit. De wijn is Châteauneuf-du- Pape 2020 Les Combes d’Arnevel.

Als Fritjof inventariseert wie a, b of c kiest, blijkt geregeld dat we in drie groepjes uiteenvallen. Dat is géén teken van goed proeven. Wij kennen toch de karakteristieken van de druiven en landen. Als sociëteitsleden al zo lang samen proeven, moet je tot één oordeel komen. Dat zeggen rationalisten. De emotionelen onder ons glimlachen en genieten van de discussie.

Dan volgt weer een wijn om je te verheugen op het determineren (wij raden natuurlijk niet, dat snapt de lezer wel). Bordeaux linkeroever 2017, Bordeaux rechteroever 2018 of Malbec uit Mendoza 2018. De wijnexpert weet meteen: linkeroever is cabernet sauvignon gedomineerd (streng), de rechteroever is merlot gedomineerd (milder en toegankelijk). De malbec uit Mendoza kan variëren in stijl, afhankelijk van het terroir en de wijnbouwmethode, maar over het algemeen zijn ze vrij fruitig. Gerard benoemt kruidigheid, tabak en een heel zachte aanzet. Ook Harrie noemt de wijn zacht. Ik worstel met die zachtheid blijkt uit mijn aantekeningen: klassieke wijn (malbec valt af), stinktonen, de geur zit tegen oxydatie aan, een zachte smaak met een hoge zuurgraad. Heeft nog wel rijpingspotentieel. Ondanks de zachte aandronk heeft de wijn een goede structuur met veel kracht. De wijn is Château Cantemerle 2017, Haut Medoc, Grand Cru Classé, linkeroever.

De laatste wijn geeft een keuze tussen Pale Cream Sherry, Madeira Sercial of White Port. We zien hier wéér verschillende druiven: palomino druif, sercial druif of malvasia, gouveio, viosinho en rabigato. De smaakverschillen zijn licht zoet en notig (sherry), veel zuren, droog en ziltig (madeira) en fruitig, zoet tot droog (port). De wijnen hebben ook verschillende alcoholpercentages: 15 tot 17% (sherry), 18 tot 20% (madeira) en 19 tot 20% (port). Harrie is ontzettend resoluut. “Ik vind dit lekker, dus moet het port zijn, want ik hou niet van sherry of madeira.” Spot on! De wijn is Quinta Sta Eufémia Porto White 10 years old. Het hebben van héél duidelijke sympathie of afkeer van wijnstreken en druiven helpt dus bij het determineren.

Uiteindelijk blijkt minder dan de helft van de deelnemers ‘geslaagd’ te zijn. Een leerzame proeverij. We mogen wel vaker zo’n vinologenproeverij doen. Troostrijk is de observatie van actrice Mae West: vergissen is menselijk, maar voelt goddelijk.

Verslag en proefnotities Peter van den Besselaar

13mei/2025

By Peter van den Besselaarin Food and Wine

Donnafugata doorgeproefd, brede range klassewijnen

Valerie Bollen brengt in haar zoektocht naar wijn gemaakt door Masters of Wine (III) de wijnen van Donnafugata op tafel. Gemaakt door de Italiaan Pietro Russo MW. Donnafugata is een vooraanstaand Siciliaans familiebedrijf in wijn, opgericht in 1983 door Giacomo en Gabriella Rallo, die voortbouwen op een wijntraditie die teruggaat tot 1851. Hun kinderen, José en Antonio, vormen nu de vijfde generatie aan het roer. Het wijnbedrijf onderscheidt zich door duurzame wijnbouw, met wijngaarden verspreid over Sicilië, waaronder Marsala, Contessa Entellina, Pantelleria, Etna en Vittoria.

De naam “Donnafugata”, wat “vrouw op de vlucht” betekent, is geïnspireerd op de roman Il Gattopardo en verwijst naar een koningin die toevlucht zocht in het gebied waar nu de wijngaarden liggen. De flessen zijn heel herkenbaar aan artistieke en kleurrijke etiketten, die de Siciliaanse cultuur en kunst weerspiegelen.

De marketing van dit grote familiedomein is helemaal op orde, zegt Valerie vol bewondering. Er zijn veel instructieve films om informatie over te dragen. Interessant aan zo’n groot domein, is dat ze een heel brede range van wijnen brengen. Wijnen voor alledag én wijnen voor feestelijke momenten. Van een mousserende wijn tot dessertwijnen. We gaan ze proeven.

Mousserende wijn

BRUT 2019

Vrolijke mousserende wijn gemaakt van chardonnay en pinot noir. Levendig met frisse citruszuren.

Witte wijnen

PRIO 2023

Heel vriendelijke wijn met licht amandel, snoepjes, sappig en vriendelijk. Gemaakt van cattarato.

PASSIPERDUTI 2023

Wijn met meer body, licht mineraal, toffee, limoen, sappig. Gemaakt van grillo.

SUL VULCANO 2021 ETNA BIANCO

Gemaakt van carricante. Hartedief van Valerie. Voor deze wijnen komen we naar de sociëteit, zegt RobG. Prima wijn die voor mijn gevoel nogal vluchtig is. Willem Jan benoemt wierrook, hij ruikt staal (vulkanische grond).

CHIARANDÀ 2022

Gemaakt van chardonnay. Stevige wijn met expressieve rokerigheid, true to type chardonnay. Amandel, veel bitters. MartijnU waardeert de mooie balans, benoemt ananas en treft een vreemd soort scherpte in de wijn.

LIGHEA 2024

Gemaakt van de lokale druif zibbibo, ik vind het een fascinerende druivennaam. Klinkt toch spannender dan de moscato d’Alessandrië (andere naam voor dezelfde druif). Lichte kleur, heel geparfumeerd, bijna bedwelmend. Duidelijk muscat tonen, veel perzik. Je verwacht een zoete smaak, maar die smaak is droog met mineralen.

Rode wijnen

FLORAMUNDI 2022

Gemaakt van de lokale druiven nero dávola (60) en frappato (40). Licht rodbruine kleur, sappige fijne wijn met wat kersen en toffee. Toos benoemt fruitigheid en kruiden, maar ze heeft wat moeite met de scherpte bij het drinken. Willem Jan ruikt chocolade en proeft kersen: Mon Cherie. Wijn met de DOCG status.

SUL VULCANO 2020 ETNA ROSSO

Hartendief van Valerie. Van nerello mascalese. Licht bruine rand, mineralen in de geur en jawel: staal! Stevige wijn met body, bitters in de afdronk. Stevige wijn, zegt Toos, met goede zuren. Willem Jan benoemt de zwaveltonen en lijnzaadolie. Frithof bevalt het spel tussen fruit en bitters, het sappige fruit.

TANCREDI 2020

Dé wijn van de proeverij voor mij. Gemaakt van nero d’avola en cabernet sauvignon. Heel donker in kleur, zwoele geur met kers. Laten liggen, bekkentrekker, staat in mijn aantekeningen. RobG bevestigt: kindermoord. De wijn kreeg 14 maanden houtrijping. Just nuanceert dat de wijn nog moet liggen, nu al goed te genieten, zegt hij terwijl hij zwarte kers en bessen benoemt, een krentenstol en koffie. Zo, deze wijn is mondvullend, oordeelt Eric die ook een fond geur benoemt.

MILLE E UNA NOTTE 2020

Paradepaardje van Donnafugata. Gemaakt van nero d’avola, syrah en petit verdot. Wijn met veel karakter, ik vind de wijn wat ontoegeeflijk, charme missend, waardoor ik de voorkeur geef aan de vorige wijn. Deze wijn heeft ceder, kreupelhout en zuren pruim in geur. Eric denkt dat de smaakcomponenten in de wijn nog moeten integreren. Just benoemt pure chocolade en stooffruit, hij heeft wat moeite met de tannines. Claartje prijst de goede balans, fruitige aandronk, mineralen en eucalyptus. 12 maanden houtrijping op nieuwe barriques en twee jaar flesrijping voordat deze wijn op de markt komt.

Dessertwijn

BEN RYÉ 2022

Gemaakt van ingedroogde zibbibo druiven. Van Pantellaria. Werkelijk práchtige balans in deze dessertwijn, met abrikoos en perzik in de smaak. Krentjes. Via de passito methode gemaakt. Kostbaar.

Proefnotities en verslag Peter van den Besselaar

06mei/2025

By Peter van den Besselaarin Food and Wine

Aloïs Lageder doorgeproefd, traditie en innovatie hand in hand

Liselotte Brouwers brengt het huis Aloïs Lageder op tafel, een huis in Alto Adige waar traditie en innovatie hand in hand gaan. Het familiebedrijf produceert sinds 1823 hoogwaardige wijnen met nu een sterke focus op duurzaamheid, biodiversiteit en biodynamische wijnbouw. Gelegen in het hart van de Dolomieten combineert Aloïs Lageder het unieke alpine-mediterrane klimaat van Alto Adige met een diep respect voor de natuur.

Biodynamische wijnbouw, demeter-gecertificeerd

Het wijnbedrijf Alois Lageder is een pionier op het gebied van biodynamie in Italië. Het huis werkt uitsluitend met druiven uit biologische en biodynamische teelt, zowel van eigen wijngaarden als aangekochte druiven van partner bedrijven. Demeter gecertificeerd sinds 2004. Dit betekent dat ze werken volgens de principes van Rudolf Steiner, waarbij ze het wijngaard-ecosysteem als een levend geheel benaderen. Ze gebruiken natuurlijke preparaten in plaats van kunstmest of pesticiden. Diversiteit wordt bewust gestimuleerd door o.a. begrazing met koeien, het aanplanten van kruiden en bloemen, en samenwerking met lokale boeren. En ja, er wordt gewerkt met de stand van de maan en seizoenen.

Aloïs Lageder gaat verder dan biologisch. Flink gebruik van zonnepanelen en geothermie, hergebruik van water en compost. De tractoren in de wijngaarden rijden deels elektrisch of op biodiesel. In de kelder zien we traditie met moderne technieken. Dus grote houten foeders maar ook betonnen eieren. Er vinden experimenten plaats met inheemse gisten, schilweking, minimale interventie en langzame vinificatie. Sommige wijnen worden ongeklaard en ongefilterd gebotteld, wat bijdraagt aan hun levendigheid.

Serie 1

We proeven twee wijnen blind, die na het onthullen alle twee pinot grigio blijken te zijn. De eerste met rijping op roestvrijstaal, de tweede met ook wat houtrijping.

2023 Pinot grigio, Alto Adige
Aantrekkelijke wijn met goede balans en goede zuren, ik ruik buxus, brandnetel, kruiden. Lekker sappig. Ik prefereer deze boven de houtgerijpte wijn. Just benoemt mineralen, citrus en perzik. Vergist in RVS tanks, daarna 4 maanden opgevoed op eigen fijn bezinksel. Breed inzetbare wijn bij voorgerechten, patés en terrines, vis en schelpdieren, gevogelte, wit vlees en paddenstoelen.

2023 Pinot grigio, Porer, Alto Adige
Rokerig, een stinkertje in de geur, levendige en lenige wijn met goede structuur. Méér bitters, zegt MaartenD, boerser. Just determineert gele appel, munt, eucalyptus en sinaasappel. Spontane fermentatie, deels in grote vaten en deels in roestvrijstalen tanks. Rijping op de droesem, deels in grote vaten en deels in roestvrijstalen tanks (ongeveer 9 maanden). Ook geschikt voor terrines, koud vlees, alle soorten vis en zeevruchten, wit vlees en gevogelte.

Serie 2

We proeven twee wijnen blind, die blijken pinot bianco en een kruising van pinot bianco en riesling te zijn.

2023 Pinot bianco, Alto Adige
Lichtgeel, introverte geur, gele appels en later citrus tonen. Sappige zuren, goede balans en levendigheid. Drinkt lekker, zegt Willem Jan, die ‘vim’ determineert: citroen en kalk, ook wat meloen. Fermentatie in roestvrijstalen tanks, vier maanden rijping op de droesem. Lekker bij asperges.

2022 Manzoni bianco Fórra, Alto Adige
Hartendief van Liselotte. De manzoni bianco is een kruising tussen riesling en pinot bianco. Hij staat bekend om zijn losse trossen en dikke schil, maar ook om zijn hogere zuurgraad en lagere suikergehalte. Bestendig tegen extreme weersomstandigheden. Mijn aantekeningen: neigend naar oud goud qua kleur, een beetje rokerig, toffee, een vollere structuur dan de pinot bianco, mondvullend en lekker, voor mij een irritant azijn-ig bittertje. Willem Jan kan dat amandelbittertje juist enorm waarderen, ananas en rijpe mango. Annemiek benoemt een kruidigheid en wat caramel in de neus. Gisting in grote vaten (10 dagen) en rijping op droesem gedurende 9 maanden.

Serie 3

Eén glas krijgt alle aandacht, blind geschonken.

2021 Gewürztraminer Am Sand, Alto Adige
Erg mooie wijn, kruidig, herkenbaar gewürztraminer. Strakke bitters, lekker bij Aziatisch eten staat in mijn aantekeningen. Fritjof is gecharmeerd van het ronde mondgevoel, mooie wijn, zegt hij, met een klein stinkertje, abirkoos, ananas en grapefruit. MaartenR benoemt gember. Berry is kritisch: hoog in alcohol en tikje log.

Serie 4

We proeven drie wijnen blind met een duidelijke opbouw, het blijkt na onthullen drie keer chardonnay te zijn.

2023 Chardonnay, Alto Adige
Ik ben vol lof voor deze basis chardonnay: rokerige geur, lekker, een beetje verfijnd zelfs. Sapige en verfrissende wijn met goede balans. Berry benoemt ‘Dubro’ citrus, hij zegt dat de wijn een tikje een dimensionaal is maar ook fluwelig. MaartenD benoemt honingmeloen en perzik.

2023 Chardonnay Gaun, Alto Adige
Dit is veel meer wijn: stinkertje en vuursteen, meer body, goede structuur, sappige wijn, lang nahangend. Heel fijn, zegt Berry, sappig en mooie mineraliteit, fijn houtgebruik. Gerard zegt dat deze wijn de mooiste balans heeft van de drie. Mooi houtgebruik én citrus. Spontane gisting met gedurende 9 maanden rijping op droesem, deels in grote vaten en deels op rvs.

2021 Chardonnay Löwengang
Hartendief van Liselotte. Dé wijn van de proeverij, wat mij betreft. De neus alleen al: een heel breed spectrum van geurimpressies, volle aandronk met een goede balans. Oeps, de slikfactor! Een mooie volle wijn, waarvan Berry de floraal minerale geur benoemt. Romig. Puur eiken (‘daar hou ik soms wel van’). Heeft wel nog enkele kelderjaren nodig, want nog wat hoekig. MaartenR noemt de wijn rijper dan de vorige, appel en amandel in de geur, houttonen en lange afdronk. Gerard prijst de prettige bitters. De wijn is gemaakt van wijnstokken tot 78 jaar oud. Grindachtige bodem met een hoog kalksteengehalte. Spontane gisting in barriques en ca 11 maanden rijping op de droesem. Prijzige wijn.

Serie 5

We proeven drie rode wijnen blind, die van verschillende druiven blijken te komen. Twee lichte en een wat zwaardere wijn.

2023 Vernatsch-Schiava, Alto Adige
Ik hou ervan om de positieve zaken in mijn proefnotities te benadrukken. Nou hier komt die: Jancis Robinson schrijft in haar standaardwerk Winegrapes vijf pagina’s over verschillende varianten schiava (terwijl er bijvoorbeeld maar twee pagina’s zijn over silvaner). Willem Jan was het aardigst over deze wijn: mocca en koffie. En om de trouwe lezers van onze website te laten weten dat wij een gezelschap zijn waar je een eigen mening mag geven: MaartenR nam het word mestboer in de mond, RobG benoemde riool, Eric noemde waterstof peroxide. Mijn aantekeningen in twee woorden: beetje vies.

2022 Pinot Noir Mimuèt, Alto Adige
Héél tof, vat MaartenR zijn ordeel over deze wijn samen. Fruitig. Eric is wat kritischer: niet lekker, stalig. Mijn aantekeningen: lichte kleur, oranjerood, expressieve geur met aardbei, lichte smaak en de geur vind ik mooier dan de smaak.

2020 Cabernet Riserva, Alto Adige
Gemaakt van cabernet sauvignon en cabernet franc. Een fijne rode afsluiter van deze proeverij. Helemaal níet mijn wijn, zegt MaartenR, helemaal boers. Eric benoemt stoffigheid. Mijn aantekeningen zijn louter positief: donkere kleur, kersen, nougat, sappige wijn met veel rondeur en structuur. Mooi.

Alto Adige is een regio met veel microklimaten. Aloïs Lageder werkt met eigen wijngaarden én meer dan 80 partnerboeren, die actieve begeleiding krijgen in biodynamische teelt. De hooggelegen percelen (tot 1000 m) zijn een waarborg voor frisse zuren, terwijl de kalkrijke, leisteen- of vulkanische bodems veel nuance geven aan de wijnen. Fijn om dit huis eens goed door te proeven.

Proefnotities en verslag Peter van den Besselaar

29apr/2025

By Valerie Bollenin Food and Wine

Het Hart van Europa (maidenproeverij)

In de aanloop naar de proeverij van Ingrid van Loon staan we voor een raadsel: wat bedoelt ze toch met ‘het Hart van Europa’? Ingrid geeft ons aan het begin van de avond een tipje van de sluier:

“De wijnen van vandaag komen uit een wijnland dat relatief klein is, maar wijnbouw technisch bijzonder veelzijdig. Het kent een opvallende combinatie van een koel klimaat met warme invloeden, waardoor frisse zuren behouden blijven, maar de wijnen toch rijp en vol kunnen aanvoelen. De wijnbouw hier heeft een eeuwenoude traditie, maar heeft zich de laatste decennia enorm ontwikkeld, met veel aandacht voor kwaliteit en precisie. Het is een regio waar moderne techniek en oude keldertradities hand in hand gaan.”

1: De Indrinker

Het leven is mooier met bubbels en dus starten we traditiegetrouw met een mousserende stijl. Vooral fruitig in de neus, meloen, appels en een stevig bittertje, benoemt Gerard. Hij denkt aan Slovenië of Moldavië. De mousse is subtiel en wel snel verdwenen, merkt Just terecht op. Na het scherpe zuurtje in de aanzet volgt een prima medium afdronk met veel grapefruittonen.

Het blijkt een blend van fürmint, pinot noir en chardonnay van Puklavec Family Wines en dan specifiek de “8” uit de Seven Numbers serie. Gemaakt volgens de traditionele methode en maar liefst 50 maanden sur lie gerijpt. Het verhaal achter het cijfer op het etiket heeft te maken met de geografische locatie. Door de unieke wijngaarden met zeven cijfers te markeren, kunnen ze elke druif terug naar haar locatie traceren. Tijd voor nog wat meer weetjes over dit bijzondere huis:

Jeruzalem-Ormož ligt in het noordoosten van Slovenië, in het wijngebied Štajerska (Stiermarken), vlak bij de grens met Oostenrijk;
Meer dan de helft van de wijnstokken groeit op steile, geterrasseerde hellingen;
De wijnstokken strekken zich uit over verschillende heuvels tussen 250 en 350 meter hoog;
De regio profiteert van meer dan 2.000 zonuren per jaar;
Gemiddelde opbrengst van 2 kg per wijnstok;
Gemiddelde temperatuur tijdens de véraison (begin van rijping) is 16,2°C;
Het merendeel van de druiven wordt nog met de hand geoogst;
Warme dagen, koele nachten en een verscheidenheid aan bodemsoorten zorgen voor perfecte wijnbouwomstandigheden.

..en verder bezitten ze nota bene 522 hectare eigen wijngaarden! Dat is vergelijkbaar met ruim 730 voetbalvelden. Plus nog eens 150 hectare van samenwerkende wijnboeren.

Ingrid onthult dat Slovenië precies in het hart van Europa ligt en dat ze haar hele proeverij wijdt aan dit specifieke wijnhuis Puklavec. Kom maar door!

2. Oude sauvignon blancs – Het archief spreekt

Vervolgens zet ze ons een zéér verrassende serie voor van drie gerijpte sauvignon blancs uit ‘Het Archief’. Sinds 1956 bewaren ze bij Puklavec de beste wijnen in de archiefkelder; volgens hen een ideale plek waar we hun topwijnen verder laten rijpen. Dat de wijnen ouder zijn is duidelijk, maar we slaan steil achterover bij het horen van de jaargangen.

1997: Felgeel, aldus MaartenR. Gras, stinkerdje en een zachte, ronde aanzet. Annemiek wakkert een leuke discussie aan met haar tomatenplant associatie. De wijn heeft inderdaad best wat vegetale tonen en ik ruik kruisbes, weiland, anijs en gekneusde appel.
1986: Hier hebben de botertonen de overhand, zegt Annemiek. MaartenR vindt dit de mooiste van de drie; okergeel, eerst heel zacht en romig, met een ronde aanzet, komt daarna wat meer los, grapefruit, zest en mooi in balans.
1993: Diep goudgele kleur, met een (als je het mij vraagt) kartonachtige neus, maar verrassend fris in de mond. Hij heeft een hele volle en romige aanzet en een fris zuurtje dat vrolijk even blijft hangen.

We zijn erg onder de indruk van het bewaarpotentieel van de eerste twee archiefwijnen. Helemaal authentiek zijn de etiketten: die bungelen namelijk aan de waxafsluiting.

3. Pinot blancs uit Slovenië

Hierna proeven we drie wijnen van pinot blanc, waarvan twee Spätlese — en dat was even schakelen, want bijna iedereen dacht aan riesling. Wederom gaan we flink terug in de tijd.

1993: Tropisch fruit, perzik en appel. Zacht, romig en nog altijd levendig. Iets kruidig, beetje zeepachtig, toch wel fris, met lekkere zuren en een lange afdronk, vertelt Cees.
1988: Ik ruik honing, sinaasappel en mango. Mooie balans tussen zoet, zuur en het tropische fruit en wederom een lange afdronk. Cees vindt ‘m een stuivende neus en een mooi zacht zoetje hebben.
1989: Petrol, gedroogd fruit en fris zuur. Willem-Jan benoemt de rokerigheid en teer. Het valt buiten zijn standaard smaakprofiel, maar dat vindt hij juist ook weer fraai. Het is af en toe echt zoeken naar de juiste termen om deze wijnen te beschrijven. MartijnU vond ‘bedorven melk’ in de neus, maar was wél onder de indruk van de smaak.

Life expectancy 15 -20 years, geven ze bij Puklavec aan. We zijn het erover eens dat ze dat best op mogen schroeven, zo te proeven!

Spätlese in Slovenië is overigens niet hetzelfde als in Duitsland, legt Ingrid uit. Ten opzichte van Duitsland, is deze term in Slovenië niet wettelijk gedefinieerd maar wordt vaak gebruikt ter aanduiding van stijl (late oogst).

4. Rood: pinot noir en vranec

We vervolgen de avond met het rode Hart van Europa.

Ena Dvatri pinot noir 2021:
Liselotte trapt af: superlicht van kleur, in de neus best wel een zoetje, kruidig, ook in de mond, rood fruit, best hoog in de zuren nog, rokerig en vlezig.
MaartenD vult aan: aardbei en framboos in de neus, aards, laurier, pepertje en nog stevige tannines. Deze wijn is nog niet af, vindt Claartje. Ze mist de samenhang tussen smaak en geur en vindt ‘m onevenwichtig. Ingrid beaamt dat ze onlangs een oudere jaargang heeft geproefd die beter in balans was. Nog even laten liggen dus.
Vranec 2019 – Instinct: Diep robijnrood, krachtig en jammig. Choco, koffie, pruimen, stevige zuren en tannines. Hoog in de alcohol (14,79%). Harry glundert, want hij vindt deze een echte ‘blockbuster’. Ingrid vindt ‘m ook prachtig en gelooft in zijn bewaarpotentieel. Bij het determineren zoeken we vooral in de richting van cabernet sauvignon en cabernet franc. Vranec?! Dat is toch nieuw voor de meesten.

Een zoete afsluiting – Welschriesling en IJswijn

Met twee uitdrinkers sluiten we de avond af. Voor het ene lid betekent dat groot feest, voor de andere het tegenovergestelde. Maar wat een gave en oude stijlen weer.

Welschriesling 2003: Licht citroengeel, fris en zoet tegelijk, met tropisch fruit, sinaasappelschil, mandarijn en ananas. Elegant, lichtvoetig en mooi in balans. Peter ontdekt jasmijn, nootjes en citroenzeste. Kruidig en met een klein bittertje in de afdronk, zegt Annemiek.
IJswijn 2007 – Single Vineyard Šipon/fürmint: Licht goudgeel, met honing, lavendel en een vleugje botrytis. Prachtige balans, kruidigheid en notige afdronk. Een klasse apart. Een van Ingrid’s hartendiefjes.

Tot slot
Jawel, dit was een zeer geslaagde maidenproeverij van Ingrid van Loon. Het was niet alleen een reis door het hart van Europa, maar ook een reis door de tijd. Slovenië bleek meer dan verrassend veelzijdig, met wijnen die frisheid en rijpheid moeiteloos combineren. Oude sauvignon blancs, verrassende pinot blancs, een krachtige vranec en verfijnde zoete welschriesling en Ijswijn – stuk voor stuk wijnen die iets te vertellen hadden. Mooi om die samen te kunnen proeven. Want zoals de familie Puklavec zelf zegt: “Je houdt de goede dingen in het leven niet voor jezelf — je deelt ze met anderen.”

Gelukkig maar.

Verslag en proefnotities Valerie Bollen

22apr/2025

By Peter van den Besselaarin Food and Wine

Nederlandse wijn heeft een imago impuls nodig

Maarten Roos zette een Apostelhoeve riesling in bij zijn maidenproeverij. Nu heeft hij Nederlandse wijn als thema van zijn proeverij. Ik ben benieuwd naar jullie mening, zegt hij. Heel soms waren we verrukt over Nederlandse wijn, zoals van de pinot noir 2007 Hoeve Nekum in 2010. Vaker waren de meningen verdeeld: de romantici die mild naar Nederlandse wijn kijken, naast de proevers die simpelweg kwaliteit beoordelen en kritisch zijn. Met de klimaatopwarming is het steeds beter mogelijk in ons land druiven te kweken voor wijn. Inmiddels hebben we 210 wijnbouwbedrijven in ons land, een areaal dat zo groot is als het gebied van de totale Efteling, weet Maarten Roos. We proefden eerder Nederlands in 2014 en 2019 (2x). Hoe is de stand van zaken nu? Alle wijnen zijn geblindeerd geproefd.

Serie mousserende wijnen

Apostelhoeve Cuvee St. Pieter 2022

Een nieuwe mousserende wijn uit Zuid Limburg. Helemaal gemaakt van chardonnay en pinot noir. Goudzweem. Levendige wijn met peer in de geur, lekker fris, klein bittertje en zuren in de afdronk. Ik hoor ook abrikoos, amandel en appel noemen. Dit is een fijn aperitief, leuk ook om in restaurants te serveren.

Cuvee B de Noirs, domein Holset, brut nature

1666 flessen gemaakt van 100% pinot noir. Lage opbrengst 15 hl/ha. 1/3 is gerijpt op Frans eiken. Goudzweem. Hier proeven we de traditionele smaakcomponenten van champagne: gist, appel, goudreinet, zero dosage dus lekker hoge zuurgraad, dit is een echte eet-bubbel. Wel hoog geprijsd.

Kleine Schorre Brut de Zélande

Gemaakt van pinot blanc, auxerois en rivaner. Gele kleur. Wat kritischer commentaren bij deze bubbel. Een allemansvriend, zegt RobG, wat toch ook een kwaliteit is. Deze mousserende wijn heeft rondeur en wat citrus, toch wat kortaf.

Serie wit

Pas na uitpakken zien we dat we twee wijnen van Apostelhoeve in het glas hebben.

2023 Auxerrois Apostelhoeve

Een sappige, prettige wijn met een introverte geur van licht citrus (camembert, zegt MartijnU), ronde aanzet en milde zuren.

2024 Cuvee XII Apostelhoeve

Deze Cuvee XII geniet al jarenlang bekendheid bij de proevers, een mix van muller thurgau, auxerrois en pinot gris. Vaak geschonken in de horeca. Maar nu een massamarkt smaakje met snoepjes, banaan en bubble kauwgum. Love or hate. Het kan onze proevers niet bekoren, Just ruikt zelfs de linoleumfabriek. Is dit een off-fles?

Serie wit

2023 Kleine Schorre pinot gris

Een prettige wijn, waar verschillende proevers een klik mee hebben. Een mooie uitwaaierende geur, licht passiefruit en ctirus, goede zuren en prettige balans. Toos roemt het mooie snoepje, maar zegt frisheid en zuren te missen. Valerie prijst de romigheid en bloesem. Kruidigheid is typerend voor pinot gris, maar noemt niemand.

2021 Kleine Schorre pinot gris met houtrijping

Met deze wijn zegt Toos wél een klik te hebben: citrus, goed concentraat en helemaal in balans. Ook MaartenR prefereert deze wijn. Je proeft een botertje, zegt Annemiek en dan: bam! Bitters. De wijn is niet complex, noteert Harrie. Ik ruik een stinkertje, proef goede zuren, denk aan chardonnay, maar het is pinot gris. Voor mij een wat eendimensionale wijn.

Serie rood

2022 De wijngaardsberg Mergelland pinot noir

Wijn met een hele lichte kleur, lichte smaak met wat lekkere aardbeien in de geur. Lunchwijn staat in mijn aantekeningen.

2022 Betuws wijndomein Lingerood

Deze rode wijn koestert de benaming cuvee Signature. Gemaakt van cabernet cortis. Mooie kersen in de geur. Donkere kleur. Nog wat stroeve tannines, met een blokje kaas zullen die wel getemd worden. Gerard benoemt zuurstok geur, gerookt hout en stevige zuren. RobG vergelijkt met Islay whisky: duidelijk Lagavullin. Het kan verkeren. Als curiosum is ook een 2011 van dit domein geopend.

We sluiten de proeverij af met een fraaie Korenwijn van Zuidam.

En wat is nu het oordeel, vraagt Maarten? Er is groeiende kennis én ervaring. De wijnen moeten theoretisch gezien beter worden. Toch is dat niet een breed gedeeld gevoel. Er is ongetwijfeld een deel van de proevers die denken: het gaat nooit wat worden met Nederlandse wijn. Nou behoor ik zelf tot de romantici, ik heb waardering voor iedere Nederlandse wijnbouwer. Ik denk dat we realistischer gaan denken over de Nederlandse wijn als die een imago impuls krijgt, vergelijkbaar met het Judgement of Paris, waar Californische wijnen verrassend beter scoorden dan Franse topwijnen. Mijn droom is een volgende blindproeverij waarbij Nederlandse wijn als winnaar uit de bus komt. Zoals bleek dat Spaanse wijnen kunnen concurreren met de beste ter wereld toen Torres Mas La Plana 1970, een cabernet sauvignon uit de Penedès-regio, het won van Franse wijnen zoals Château Latour en Château Haut-Brion. Zelf zette ik al enkele keren Apostelhoeve Cuvee XII blind naast een Elzasser wijn, in proeverijen buiten onze sociëteit. En overtuigde zo proevers dat onze wijnbouwers het écht wel kunnen. Benieuwd wie in 2030 zo’n proeverij bij de sociëteit organiseert. Pak je die handschoen op, Maarten?

Verslag en proefnotities Peter van den Besselaar