LOIRE PROEVERIJ: “Een hele verse koeienvlaai ruik ik… en dat vind ik een mooie geur!”
By in

LOIRE PROEVERIJ: “Een hele verse koeienvlaai ruik ik… en dat vind ik een mooie geur!”

Als er nu een wijngebied is, waar je het totale spectrum aan wijn kan genieten… van droog wit tot demi-sec tot edelzoet… van licht frivole rode wijnen tot wijnen met spek op de botten tot rode bewaarwijnen die pas na een jaar of tien charme gaan vertonen… bubbels in tal van variëteiten… dan is het het Loire gebied. Zó groot dat het uiteenvalt in Pays Nantais, Anjou, Saumur, Touraine, Sancerre/Pouilly Fumé, Côte d’Auvergne en leuke sub gebieden eromheen , zoals Coteaux du Loir, Jasnières, Coteaux du Vendômois, Menetou Salon, Quincy, Saint Pourçain, Haut Poitou, Coteaux de Giennois. Kati Bujdoso doet het bijna onmogelijke: een fraaie proeverij neerzetten van het totale gebied. Heel knap gedaan. We zijn hier in het land van sauvignon blanc, chenin blanc en cabernet franc.

 

Een mousserende Saumur zet de mond naar wijn en dan proeven we twee sauvignon blanc. Blind geproefd, maar zeer herkenbaar.

 

2021 Bouchié-Chatellier, Premier Millésimé, Pouilly Fumé

Toos ruikt de silex bodem. Annemiek ruikt de karakteristieke buxus. Mijn aantekeningen: brandnetel in de geur, passiefruit, frivole wijn, mooie zuren in deze elegante wijn.

2018 Denis Jamain, Les Chênes de mon grand-père, Reuilly

Deze wijn vind ik nóg mooier dan de Pouilly Fumé, al is die minder herkenbaar als sauvignon blanc. Dat komt door de houtrijping. Ik heb al vaker ervaren als je deze wijnen jong proeft, dat je denkt: wáárom houtrijping. En dan na 5 tot 8 jaar ontwikkelt zich zo’n fles fabelachtig. Olie-achtig zegt Annemiek, zachte bitters en boters. Just benoemt papaya en mango. Kees wijst er op dat de wijn wat los moet komen, hij benoemt banaan. De erg lange afdronk, altijd een goed teken, is wat Eric opvalt. Mijn aantekeningen: goudgele kleur, vette wijn, olie-achtig, mooie boenwas en vanille in de geur, meer rondeur dan de vorige wijn met heerlijke bitters. Pracht eetwijn uit deze kleine AOC.

Vervolgens gaan we naar een serie van drie witte wijnen, die naar blijkt allemaal zijn gemaakt van chenin blanc, de druif die als een kameleon heel verschillende wijnen kan voortbrengen.

2020 Domaine Pinon, Les Déronnières sec, Vouvray

Heerlijk glas Vouvray, gemaakt van chenin blanc, vijf maanden gerijpt op houten fusten. Lichtgele kleur, expressief kruidige geur met wat groene tonen, pittige zuren en fraicheur, goede balans, fruit en zuur getypeerd. Levendige wijn. Willem Jan benoemt rijpe appel.

2020 Domaine Pallus, Le Coq de Pallus, Chinon

Hartendief van Kati. Negen maanden houtrijping. Deze wijn is meer mineraal getypeerd. Citrus en grapefruit in de geur, zegt Willem Jan, die ook de bitters benoemt. Mijn aantekeningen: ontwikkelde gele kleur, geparfumeerd bouquet met wat hooi en kaki fruit, hele elegante smaak, met als enige kritiekpunt wellicht tikje eendimensionaal. Mooi glas.

2017 Domaine De La Noblaie, La Part des Anges, Chinon

Wijnen van chenin blanc ontwikkelen zich op fles zoals een mensenleven, ze komen van pubertijd naar volle wasdom en met een fraaie ouderdom. In dit glas zijn die extra drie flesjaren goed terug te proeven. Voor mij is dit de mooiste van de drie chenin blancs, vanwege de complexiteit. Een deel van de druiven is aangetast door edele rotting, zegt Kati. De kleur is helder geel, een brede geur met verschillende lagen, amandelen en peer. Gerard noemt tropisch fruit, Willem Jan de roomboter. De wijn heeft in de smaak eigenlijk alles: fraaie balans, veel rondeur en lang nahangend. Gerard proeft krachtige zuren, Willen Jan ook carameltonen.

En komen er twee wijnen in het glas waarbij de proevers verwonderd kijken. Niet zo gek, want de eerste wijn heeft een kleur zoals we werkelijk nog nooit hebben gezien.

2023 Domaine Mosse, cuvee Bangarang Nouveau, Anjou

Vanaf de start werken Agnes en René Mosse zonder gebruik van chemisch hulpmiddelen. Het domein is biologisch, en ze passen ook veel bio-dynamische methodes toe. De vinificatie gebeurt met zo weinig mogelijk ingrijpen. Dus: natuurlijke gisten gebruiken, niet chaptaliseren, niet aanzuren, geen enzymen of andere toevoegingen gebruiken, geen klaring. Sulfiet wordt slechts mondjesmaat gebruikt. Ik proef meteen: dit is een natuurwijn. Die drinken vaak als limonade. Onze proevers kunnen het niet waarderen; de bezoekers van wijnbars waar de wijn veel wordt geschonken uiteraard wel. Ja, hoe die kleur te beschrijven? Dof, doet denken aan druivensap dat nog gefermenteerd moet worden, roze, uiterst licht. Het donkerste roze van boudoir fotografie (foto). De wijn is gemaakt van pinot d’aunis en chenin blanc.

2022 Domaine Mosse, Bisou, Anjou

Wijn gemaakt van een lokaal curieus druifje dat meestal ultra lichte wijnen voortbrengt, grolleau noir, grolleau gris en gamay. Met ook nog cabernet franc en chenin blanc. Wat een liefdevolle naam: bisou, kus! Een wijn zonder enige pretentie, héérlijke lunchwijn, frivool. Lichtvoetig, liefelijk, veel framboos. Ik hou ervan. Just prijst de geur opmerkelijk aan: “Een hele verse koeienvlaai ruik ik… en dat vind ik een mooie geur!”. Valerie benoemt melkchocolade, Just ruikt juist pure chocolade.

Dan volgt een serie van drie cabernet francs.

2022 Terre de l’Élu, cuvee Maupiti, Anjou

Merendeels cabernet franc, met gamay en grolleau. Het wijnmakers echtpaar Thomas en Charlotte Carsin komt uit de Bretagne. Thomas hielp bij een wijnoogst in de Bourgogne en ontdekte zo dat hij wijnmaker wilde worden. Na een studie landbouw deed hij achtereenvolgens ervaring op in Sonoma, Californië, in Champagne en de Provence. In 2008 kochten ze 20 hectares in Anjou. Tien jaar later stapten ze uit de appellation Anjou vanwege rigide wetgeving. Daarom verkopen ze hun wijnen als Vin de France. Kees doet de smaak denken aan een wijnbal op de kermis, Fritjof benoemt de paarse kleur en het bescheiden alcoholpercentage. Ik val als een blok voor deze wijn: zéér fruit getypeerd, framboos in het kwadraat. Paarse kleur. Onverwacht stevige smaak. Een heel vrolijke wijn.

2017 Domaine De Pallus, Les Pensées de Pallus, Chinon

Kees noemt kersen, Annemiek cederhout, Maarten zwart fruit en bossen, de lange afdronk. Dit is een heel serieus glas wijn: vanille in de geur, koekkruiden, aangename rondeur, best stevig en met mineralen in de afdronk. Veel proevers geven de voorkeur aan deze wijn uit de serie, omdat die nu zo mooi drinkt.

2014 Frédéric Mabileau, Éclipse no. 11, Saint Nicolas de Bourgueil

Dit is een wijn die gemaakt is door Fréderic Mabileau om te rijpen, een cuvée die alleen in de beste jaren wordt gemaakt. Druiven van stokken uit 1963, de beste percelen, zorgvuldig gecontroleerde vinificatie en rijping in nieuwe vaten, met alleen natuurlijke gisten. Wijngaard met klei-kalksteen bodem. De wijn heeft 24 maanden houtrijping. Mijn aantekeningen: balans van vanille en fruit, serieus glas met diepgang. Kees proeft dat het een belegen wijn betreft, heel vol en geconcentreerd. De wijnmaker adviseert om de wijn in de tien jaar na botteling te drinken. De meeste proevers benoemen dat er nog tannines proefbaar zijn, dat deze wijn ook na tien jaar nog moet rijpen. Just is het daar mee eens, hij ruikt het begin van een truffelgeur en is benieuwd of die doorzet.

2018 Domaine Des Forges, Quarts de Chaume Grand Cru

Hartendief van Kati. Als je in de Quarts de Chaume Grand Cru wijngaarden loopt, wijst niets erop dat hier een van de grootste witte wijnen uit Frankrijk vandaan komt. Een van de oud leden noemde dit deel van Anjou zelfs wat suffig. Je staat in een micro klimaat met zacht glooiende wijngaarden. Zo’n 42 hectares groot, verdeeld over een twintigtal producenten. Gelegen op het zuiden, op een steile helling die uitkijkt over de Layon, bevordert de mist de groei van de edele rotting schimmel Botrytis Cinerea, die de schil van de druiven verschrompelt waardoor water verdampt en suikers concentreren. Klei-steenachtige bodem. De druiven worden met de hand geplukt door 3 of 4 keer door de wijngaarden te gaan, waarbij steeds door de schimmel aangetaste druiven worden geplukt. Fermentatie en rijping gedurende één jaar in eiken vaten van 400 liter. De opbrengst per hectare is minder dan 17 hl/ha. Wie enkele flessen Quarts de Chaume in de kelder legt, kan ze gerust vergeten, want de wijn kan, tien, twintig, dertig jaar rijpen tot een bijzonder moment. De Grand Cru wijnen zijn kostbaar, maar minder kostbaar dan Sauternes. Wie economisch wil kopen, koopt Chaume 1er Cru (dat ligt tegen Grand Cru aan) en geeft dezelfde sensatie bij proeven.

Wij proeven de wijn aan het eind van een proeverij en dan krijgt de wijn eigenlijk te weinig aandacht. Het is een mooie aperitief met witlof besmeerd met Fourme d’Ambert kaas, peer met blauwe kaas of foie gras. Valerie benoemt honing en sinaasappelschil. Dit is heel erg lekker, zegt Eric, die de combinatie van zuren en bitters naast het zoet roemt. Kees verzucht dat de wijn totaal niet log is, fris drinkt. Mijn aantekening zijn ulta kort: gouden kleur, prachtneus met edele rotting, adembenemende balans. Een van Frankrijks Grote Wijnen.

Een groot merci, Kati.

Peter van den Besselaar

Eric Boissenot
By in

Eric Boissenot

credits foto Eric Boissenot

In juli 2020 verscheen The Decanter interview: Bordeaux consultant Eric Boissenot geschreven door James Lawther MW (). Het is dit artikel wat Peter van den Besselaar inspireerde een proefavond te wijden aan wijnen waaraan consultant oenoloog Eric Boissenot een bijdrage heeft geleverd.

Voor ons gemak heeft Peter het tijdschriftartikel zelfs vertaald naar het Nederlands. Degenen die Peter kennen weten dat het dan goed, leesbaar én smakelijk is vertaald. Alleen al daardoor belooft het een fijne avond te worden.

Eric Boissenot blijkt een bescheiden man te zijn. Hij vindt het prettig ‘low profile’ te blijven, maar staat hoog aangeschreven. Niet alleen Medóc Bordeaux, maar ook ver daarbuiten. Zie bijvoorbeeld: https://www.rdvvineyards.com/blog/2021/3/31/the-maestro-at-work. Een ‘portret’ van  Eric is te lezen op: https://echos-bordeaux.com/focus-eric-boissenot/

We starten met één witte wijn. Het is Citadelle van Domaine viticole du Chenoy, 2018, AOP Côtes de Sambre et Meuse (België), druivenrassen: solaris, bronner, johanniter. De assemblage is bepaald door Eric Boissenot.

Valerie roemt de lange afdronk en vindt de balans opmerkelijk. Het is een prachttg spel van peer, perzik, rijpe appel, limoen en witte bloesem.

 

We gaan direct over naar rood. We proeven:


Axia, 2016, Alpha Estate, 50% syrah en 50% xinomavro. Een lichtrode wijn, met kers, chocolade, gevoelsmatig ‘jonge’ tannines, een pepertje en mondvullend. Het pepertje lijkt de syrah te verklappen.

 

 

Grand Chenoy, 2017, door Eric Boissenot geassembleerd uit de rassen rondo, pinotin en régent, opgegroeid in wijngaarden in Namen (B). We haalden de druivenrassen er niet uit ;).

Een flinke wijn, zondoorstoofd, jammig fruit, zegt Toos. Ron vult aan met floraal, tabak en hoog in de zuren.

 

Een wijn die opvalt is château La Fleur Peyrabon, Pauillac, 2015. Rob beschrijft de wijn als: rood met een paarszweem, klassieke neus, dus hout, kaneel/kruidig, bloemig en in de mond: lichtvoetig en mooi rijp. Een prachtige beschaafde klassieke bordeaux! Ook voor Peter is deze wijn een van zijn hartediefjes van deze avond.

 

 

Château Chasse-Spleen, 2003, is ook al een mooie klassieker. Berry benoemt de belegen kleine neus, aardse tonen en fijne zuren. Een rijke, volle, ronde wijn.

 

 

 

Over La Tour de By, Cuvee Marc Pagès, Médoc, 2016 zegt Willem Jan: dieprood, bramen, cassis, potlood, stoffig, anijs, zoethout, laurierdrop. En al met al een ‘dikke smaak’.

 

 

 

Tweede hartedief van Peter deze avond is Château Capbern, Saint-Estèphe, 2013. Annemiek noteert: beetje bruine rand, paddestoelen, zwart fruit, zuren, lichte tannines. Volgens Peter presteert deze wijn consistent over vele jaren. Zo, die zit!

 

 

 

Vertaald artikel over Eric Boissenot

En de wijnlijst

Wel geproefd, maar hierboven niet beschreven:

  • château Lanessan, Haut-Médoc, 2016
  • château Haut-Bages Libéral, Pauillac, 2003
  • château Gloria, Saint-Julien, 2012
  • Cave Des Producteurs De Montlouis, Montlouis, cuvée réservée, Montlouis-sur-Loire

Verslag: Eric Hoepelman

Fris fruit of rijp fruit
By in

Fris fruit of rijp fruit

Proeverij van Annemiek Vermeijlen

Kan een wijn van dezelfde druif fris stuivend en expressief zijn of ingetogen en gelaagd? De proevers in deze proeverij wéten het. Maar pas na de onthulling van de wijnen die Annemiek op tafel zet. We proeven vier series blind. Witte wijn. Met best wel grote verschillen. Waardoor je automatisch aan verschillende druiven denkt als oorsprong. Deze auteur denkt vaak automatisch aan de momenten waar een wijn bij past. Een thuiskomwijn. Een terraswijn. Een vier-de-lente wijn. De bij een mooie heilbot wijn. De reflectie- en meditatiewijn. De familiediner-wijn. Voel je er een verschil bij?

Moulin de Chauvigne 2018 Savennieres
Hartendief van Annemiek. Van dit kleine gebied ten zuidwesten van Angers komen enkele van de allermooiste wijnen gemaakt van chenin blanc. Het gebied telt zo’n 130 hectares bij een maximale opbrengst van 50 hl/ha en enkele gevestigde namen. Jonge wijnboeren experimenteren hier graag. Sylvie Plessis is de wijnmaker. De geur van deze wijn heeft veel mineraliteit. RobK benoemt ananas in de geur en veel bitters in de smaak. Die bitters vallen mij niet zo op, wel een strenge smaak met veel zuren. Dit is een wijn die nu met fris fruit is te typeren, maar die gemakkelijk een jaar of 7 tot 10 bewaard kan worden en dan wint aan rijkdom en gelaagdheid.



Mullineux 2019 Swartland

Hartendief van Annemiek. De chenin blanc uit Zuid Afrika zit voor 74% in deze wijn, aangevuld met maar liefst zes wijndruiven: clairette blanche, viognier, grenache blanc, semillon, macabeu en verdelho. Dat levert een heel serieus glas wijn op. Een complexe wijn, zegt RobK, mooi in balans. Er valt veel fruit te ruiken, perzik vooral, banaan ook, vanille, iets droppigs proef ik in de smaak die veel rondeur heeft en harmonieus is. Mooie bitters in de afdronk. Mooi bij stevige vis, gevogelte, kalfsvlees, zegt de documentatie. Van een familiebedrijf. Meer dan 80 jaar oude stokken.

In een volgende serie laat Annemiek blind twee wijnen proeven die later allebei van viognier gemaakt blijken te zijn. Van hetzelfde domein. Een zonder houtrijping en een met houtrijping. Leuke wijnen.

Coudoulet 2019 viognier pays d’Oc
Bloemrijk, expressief, later ook wat mineralen. Aandronk met mooie bitters en wat perzik in de smaak. Claartje ruikt lelietjes van dalen. Deze wijn is opgevoed op roestvrij stalen fusten.

Coudoulet 2017 viognier de Fontgaline, pays d’Oc

Deze wijn blijkt twee jaar ouder. De geur heeft gist, brood en citrus, aldus Claatje. Mijn impressies zijn abrikoos, perzik, bloemetjes en vanille. Rijke smaak met heel mooi geïntegreerd hout. En zo ontstaat een ‘poor man’s’ Condrieu in het klein. Een vollere smaak.

Is de rijpere wijn altijd de lekkerdere wijn? Dat ligt er maar aan. In de laatste serie proeven we twee wijnen gemaakt van chardonnay. Met een flink prijsverschil: 1 staat tot 3. De niet houtgerijpte wijn vind ik persoonlijk hier lekkerder.

Glenelly 2019 Unoaked chardonnay , Stellenbosch Zuid Afrika
Waarom zetten ze met grote letters Unoaked op het etiket? Dan zullen er wel liefhebbers voor zijn. Bleek geel. Mineraal getypeerd. Volle aanzet met een zoetje. Mooie citrus zuren, fijne wijn. Ik kan het bij deze wijn allemaal wat minder goed benoemen, maar de collega proevers doen dat wel: mineraal, limoen, munt, anijs, witte perzik.

Mont Blois 2017 Kweekamp chardonnay
Een wijn die veel lof krijgt toegezwaaid in de pers. Mineralig, met een stinkertje. Volle aanzet met fraaie bitters. Lang nahangend, altijd een goed teken. Liselotte prijst de wijn vanwege de balans, rokerige geur, vanille en roomboterbabbelaar. Bourgogne is hier duidelijk een voorbeeld voor de wijnmaker Nina Mari Bruwer.


Is een fris fruitige wijn lekkerder dan een rijp fruitige wijn? Dat kan je niet zo zeggen. Annemiek schrijft in de documentatie dat de fris fruitige wijnen lekker zijn als eetlustwekkend aperitief. Op terras. En de rijp fruitige wijn past goed bij de maaltijd en bij kaas. Dit is een thema dat moeiteloos nog eens herhaald kan worden. Met rode wijn. Nuttige proeverij.

Scribent: Peter van den Besselaar

De geproefde wijnen

Wijn van Franse druiven op Zuid-Afrikaanse grond (maidenproeverij)
By in ,

Wijn van Franse druiven op Zuid-Afrikaanse grond (maidenproeverij)

De gemakkelijkste reis naar de andere kant van de wereld…
maak je in het glas. We overbruggen vlot 13.500 kilometer als we een Zuid Afrikaanse wijn ontkurken. Interessant is dat zo’n 350 jaar geleden wijnstokken de reis daadwerkelijk maakten. Franse druivenrassen werden door de Franse Hugenoten meegenomen naar de West Kaap, waar de wijnbouw zo rond 1680 een grote groei doormaakte. In het begin van de vorige eeuw (1925) werd uit Cinsault en Pinot Noir de Pinotage ontwikkeld. Tegenwoordig komt er veel bulkwijn uit Zuid Afrika – de consumentengids hekelt deze maand de omstandigheden en beloning van de werkers in de wingerd. Maarten Drop verhaalt ontspannen over de kwaliteitswijnen die hij in zijn maidenproeverij op tafel brengt. Conceptueel zit de blindproeverij spannend in elkaar, met in iedere serie een Franse wijn. Herkennen we die? En overstijgt de Zuid Afrikaanse wijn van een Franse druif wijn uit het moederland?



We starten met een mousserende De Morgenzon Méthode Cap Classique.
Chenin Blanc uit Stellenbosch. Vergisting deels in RVS vaten, deels in kleine Frans eikenhouten vaten. Tweede gisting en rijping 18 maanden op fles. Mooie bubbel, met duidelijk appeltjes in de geur, Elstar en niet de voor Champagne vaak typerende Granny Smith, citrus, goede zuren, sappige wijn. Lekker. Just benoemt sinaasappelzest in geur en smaak.


In de eerste serie staan drie witte wijnen van chenin blanc.
Na afloop kent Maarten een hartendiefje toe aan Domaine Champalou ‘Le Portail’ 2017 uit Vouvray. Inderdaad prachtig: verfijnde geur met citrus, bloemetjes.
Heel levendige wijn met veel spel. Práchtige mineraal toets. Eric benoemt fudge, boter en munt. Bosman Family Vineyards Optenhorst Chenin Blanc 2017 uit Wellington doet het ook goed. Gemaakt van oude ‘bush vine’ stokken uit 1952 (de op drie na oudste wijngaard van Zuid-Afrika en bijna in 2008 gerooid) van single vineyard Optenhorst, op een terroir van zachte leisteen in Paarl (bij Wellington). Goudkleurig, ik ruik mineralen en ananas, stevige wijn met veel bitters die een karakteristiek filmend laagje in de mond brengt.


De tweede serie blijkt na onthullen te bestaan uit wijnen van chardonnay. Maartens huis-Bourgogne Remoissenet Père & Fils Renommée Blanc 2016, is aangenaam, maar hier ‘wint’ voor mij de wijn uit Stellenboch. Renommée’ betekent ‘hernoemd’, in dit geval: gedeclasseerd. Druiven van percelen Chablis, Côte de Beaune en Mâconnais worden als AOC Bourgogne op de markt gebracht.De wijn wordt grotendeels vergist is oudere eiken vaten van 342 liter, en beperkt(30%) in nieuwe. Willem Jan ruikt subtiel mandarijn in de witte wijn. Een wat expressief tropische geur vind ik een grote kwaliteit, terwijl de smaak aardse tonen kent.


Jordan Barrel Fermented Chardonnay 2018 uit Stellenbosch is gemaakt van 14-30 jaar oude stokken (op een bodem van gravel, zand en graniet op een  laag van klei), vergist op Frans eikenhouten vaten van 228 liter (ongeveer ¼ nieuw, restant vaten van opeenvolgende oudere jaren) met 9 maanden ‘sur-lie’ rijping met omrollen van de vaten. Mijn aantekening: natte aarde, turf en boter in de geur, heel uitgebalanceerde wijn met vlotte hap sap smaak, je wilt snel een nieuwe slok, een nieuw glas. RobK benoemt vanille, jasmijn en abrikoos. Hij roemt de balans.In de derde serie brengt Maarten wijnen die zijn gemaakt van cinsault en pinot noir, de ‘moeder’druiven van pinotage, waar ook twee wijnen van op tafel staan.


Bosman Family Vineyards Cinsaut Twyfeling 2017, Wellington
“Cinsault is een jonge broer in de gevangenis – je hebt hem lief, maar praat nooit over hem”, heeft wijnmaker Eben Sadie gezegd over cinsault. De wijn is vrij licht, doorzichtig. Een aanvankelijk prachtige geur met mocca, maar erg snel weg, vluchtig. Just benoemt anijs en braam. Gerard proeft ronde bitters en kersen. Mijn aantekeningen over de smaak: frivool, speels en sappig.


Remoissenet Père & Fils Renommée Rouge 2017 Bourgogne

Doorzichtige kleur, aardbei in de geur, karaktervolle smaak.


Bosman Family Vineyards Pinotage 2015 Wellington

Hartendief van Maarten. De wijn vergist in Frans (60%) en Amerikaans (40%) eiken vaten van 225 liter en 500 liter, met ‘push down’ en ‘pump over’ voor extra extractie van kleur en smaak. Warm, gebrande kruiden, kers, zwoele aanzet, sappige wijn, mooi nahangend.


Lemberg Spencer Pinotage 2014 Tulbaugh

Voornamelijk op fruit gemaakte stijl van wijn maken: ’s ochtends vroeg geoogst, druiven gekoeld bij sorteren en ontstelen en vóór vergisting 48 uur koude inweking. Houtrijping 12 maanden in deels nieuwe en deel gebruikte Frans eiken vaten van 225 liter en 300 liter.
Ongeklaard en ongefilterd gebotteld. Voor mij de mooiste wijn uit deze serie: morelkers, forse smaak met tannines en veel potentieel, prachtwijn. Karaktervol, boers.


In de vierde serie kan de Pauillac niet tippen aan The Legend Left Wing 2016 Windmeul, Paarl. 70% Cabernet Sauvignon, 20% Petit Verdot en 10% Merlot. Heeft 18 maanden houtrijping gehad in nieuwe Frans eiken vaten. De wijn is vernoemd naar een voormalige directeur van Windmeul, Theun Briers, die als ‘left wing’ in het Zuid-Afrikaanse rugbyteam de Springboks heeft gespeeld. Bruine rand. Toos benoemt de wijn als warm, zwoel, peperig, hoog in zuren. Mijn aantekeningen:
bospaddestoelen in de geur, zoetje in de aandronk, vrij belegen overkomende smaak, mooi.

Woorden vinden voor de wijn
By in ,

Woorden vinden voor de wijn

Een grote Chenin Blanc uit Frankrijk volgens Peter, acquired taste?

Peter van den Besselaar begint met ons te attenderen op een – volgens hem – zeer lezenswaardig boek van Reinier Spreen, getiteld ‘De taal van smaak’. In theorie is smaak eenvoudiger te omschrijven dan geur. Smaak kent vooral zoet, zuur, zout en bitter. Geur heeft veel meer dimensies. Geur kun je je hele leven blijven leren. Geur neem je waar met je neus tijdens het ruiken (orthosanaal). Geur neem je ook waar in de mond tijdens het proeven. We noemen het dan aroma (retrosanaal). De auteur van het boek stelt dat smaak
een taal is die je kunt leren spreken en verstaan.

Ook wij spreken elke dinsdagavond over wijnen.
Het blijft lastig geur en smaak te omschrijven. We weten wel of een wijn ‘lekker’ is. Het benoemen van het ‘waarom’ lijkt lastiger. Typeren van geuren is aangeleerd en cultureel bepaald. Als een geur onbekend is, gaat de waardering omlaag.

  • balans
  • lengte
  • complexiteit
  • verfijning

We starten met een wijnquiz. Ook ik krijg een A4 met daarop de beschrijving van zeven één druifwijnen (monocépages). En passant worden twee wijnen ingeschonken. Achteraf wordt ook mij duidelijk dat de ingeschonken wijnen geen verband houden met de wijnbeschrijvingen op papier, maar dat de quiz op zich staat. Ik troost me bij de gedachte dat ik niet de enige ben die het verkeerd begreep. Ben je als lezer nu ook de draad kwijt? Noël had de bedoeling van de wijnquiz goed begrepen èn van ons allen de meeste antwoorden juist. Peter reikt hem een fles wijn uit als prijs.

We bespreken de eerste twee wijnen. Bernardus Monterey County, Chardonnay, Californië, 2017 wordt herkend als afkomstig uit de ‘nieuwe wereld’. Veel power zegt Maarten. Azienda Agricola Ronchi, Chardonnay, Langhe, 2015 positioneert Toos uitstekend in de ‘oude wereld’. Droger, hazelnoot en body zegt Kees. Ik ruik bloemen, witte perzik, mango. Heerlijk droog en rijk!

 
Idyllischer dan Savennieres in de herfst kan het niet worden

De glazen worden opnieuw ingeschonken. Wederom wit. Anderen zijn wat enthousiaster dan ik ben. Over de Domaine Patrick Baudouin, Savennières Bellevue, Chenin Blanc, 2015 zegt Just: ingetogen droger, boterbloemen, zuur en verse maïskolven ook in de smaak. Leila vindt deze wijn jong, fris, met wat tannines, vanille en mineraal. Over Savennières Clos du Papillon, Domaine de Baumard, Chenin Blanc, 2011 zegt ze dat die ronder is, met vlierbloesem en hout. Peter is enthousiast; zijn eerste ‘hartedief’ van de avond. Overigens zonder een spatje houtrijping.

Over naar rood. Weingut Zehe-Clauss, Spätburgunder, Rheinessen, 2015 is voor 90% transparant. Aardse tonen, beetje rood fruit, stoffige tannines met wat vanillesuikerzoet zegt Claartje. Ook anderen roemen de aardsheid. Ernaast staat Agricola Cozzo Mario, Madonna delle Rose, Nebbiolo Barbaresco, 2014. Donkerrood, alcohol, frambozen, onrijpe tannines, rood fruit, strenge bitters zegt Gerard. Willem-Jan voegt er geparfumeerd met kersen aan toe.

Volgens Hans is Laurent Perrachon, Morgon, Côte de Py, Gamay, 2017 donkerrood, eenvoudig, voorzien van kers, met een goede ‘body’ en balans. Enkelen positioneren de wijn ten onrechte iets zuidelijker: Rhône. Baronie Madeleine Couly Dutheil, Cabernet Franc, Chinon, 2014 wordt door Berry het label ‘liefhebberswijn’ toegekend. Waarom?: kersen, leer, vegetaal in neus, rijp in mond, veel tanninezuren. Peter geeft deze zijn predikaat: hartedief!

Als intermezzo schenkt Peter een curiositeit: Château Tour Pibran, Pauillac, 1983. Een flinke overgang naar oudere wijnen, duidelijk in kleur en geur. Een krijgertje, de smaak is jaren geleden beter geweest.

Moulin des Dames, Côtes de Bergerac, 2005 blijft lang hangen.
Zowel Kees als Willem-Jan vermoeden dat het een wijn op leeftijd is. W-J vult aan met fruit, stoffig, potlood, ceder, leer. Château Chasse Spleen, Moulis, 2003 beschrijft Kees als zwart rood, mat, drop, zacht, chocolade, teer, cederhout, braam, op leeftijd.

We sluiten af met twee prachtige ‘uitdrinkers’. Château de Jau, Rivesaltes Ambré, 2007 is bruin, met een neus van boterbabbelaar, sinaasappel; in de mond marmelade en peperkoek. Ook Annemiek benoemt de gebrande boter caramel en een bittertje. De Saussignac, Vendanges d’ Autrefois, Sémillon, 2011 is goudgeel en frisser. ‘Prachtig’ zegt Toos, met abrikoos, zoetzuur en mooi in balans.

Na een mooie avond vraag ik me af of wij nu wel de goede woorden hebben gevonden om de wijn te omschrijven. Misschien toch maar het boek erop na gaan slaan….

Proefnotities en verslag Eric Hoepelman

Loire wijnen: waardering tonen voor karakter en weerbarstigheid
By in ,

Loire wijnen: waardering tonen voor karakter en weerbarstigheid

Als het om Loire-wijnen gaat
zitten we bij Peter van den Besselaar goed. Al meer dan 31 jaar bezoekt hij met
Nelly het gebied. Dat bleek maar weer tijdens de proeverij; bij bijna elke
wijnmaker is hij langs geweest. Hij haalt ‘goudgerande herinneringen’ op aan de
plattelandskeuken, het hotel van Madame de Backer, wijnboeren zonder duidelijk
adres. (U zoekt La Pépière? Allez, U staat er recht voor!) Voor Peter is Loire
het synoniem voor vloeibaar geluk. Echter: Loire-wijnen zijn bij onze club niet
bijzonder geliefd. Het gebied is zo groot. De zuren zijn zo hard. De Cabernet
Franc heeft teveel paprika in de smaak. Het ene jaar is het andere niet. Nogal
wispelturig en eigengereid. Weinig charme. Ondefinieerbaar. Kortom: moeilijk.

Savennieres

Hoe gaan we deze vooroordelen
‘kantelen’? Peter roept de hulp in van Andrew Jefford. Op zijn eigen
onnavolgbare wijze zegt Jefford: stel je referentiekader in op onvolmaaktheid.
“these wines often have a lovely unloveliness at their heart” Nee, sterker nog: vier die
onvolmaaktheid.
Onvolmaaktheid is een integraal
onderdeel van de kwaliteit van de wijn. Jefford geeft het voorbeeld van een
Savennières: terughoudend, weerbarstig, geur van droog stro, gedroogde bloemen
en een scherpe, bijna ranzige boterigheid, dan zure pruimen in de mond, een
sobere mineraliteit en een beetje oxidatief. We gingen van de wijn houden,
juist vanwege het feit dat de wijn niet probeerde te plezieren.” En echt, het
helpt om je neus en gehemelte open te stellen voor onvolmaaktheid. Voor
karakter en weerbarstigheid. Het is misschien de enige manier om terroir te
kunnen proeven, te doorgronden.

We starten ongebruikelijk,
namelijk met de rode wijnen. Zes keer Cabernet Franc, om
vervolgens één Melon de Bourgogne (Muscadet) te proeven en daarna 5 keer Chenin
Blanc.De flessen rode wijnen zijn geblindeerd, maar we krijgen wel alvast het totale
overzicht te proeven wijnen, dat geeft houvast.

De line-up van de rode wijnen is
als volgt:

• Domaine des Bonnes Gagnes 2010 Anjou Villages Brissac

• Domaine René Noël Legrand cuvee Les Terrages 2011 Saumur Champigny

• Domaine des Bonnes Gagnes 2012 Anjou Villages Brissac

• Les Cormiers 2015, Domaine La Porte Saint Jean, Sylvain Dittière, Saumur
Champigny, Hartendief Peter

• Clos de l’Echo 2011, Couly Dutheil, Chinon

• Le grand Clos 2010, Yannick Amirault, Bourgueil [kurk]

En nu verwacht de lezer een
verslag van proefnotities, sterk uiteenlopende meningen, (on)volmaakte
beschrijvingen van aroma’s, details en pregnante uitspraken. Dat wil ik niet
doen, hoogstens één constatering van Willem Jan de revue laten passeren die
opmerkt dat geduld loont bij het proeven. “Als je te snel je neus in het glas
steekt, ruik je vooral de scherpe randjes, de zwavel, het zwembad, de jodium”.
Bij walsen, snuffelen, weer walsen en ‘nog effe wachten’ ruik je versoepeling.
Het fruit komt los, er ontvouwen zich ‘verzachtende omstandigheden’. Een
universeel geldend principe, maar bij deze wijnen extra waar, ze geven hun
kwaliteiten niet snel prijs. Geduld loont

Wijnmakers met karakter 

Wat ik wel wil doen: 3 wijnmakers
uit deze proeverij met tekst en een fotoportret in het zonnetje zetten. Wijnmakers
met karakter. Met groot respect voor de natuur. Ze zijn het liefst in de
wijngaard. Ze laten het terroir spreken. Ze persen zachtjes. Ze hebben geduld
bij de vergisting. Ze zijn wars van poeha. Kwaliteit. En niks anders.

Van de zes Cabernet Francs is er
één die de harten steelt van veel van de aanwezigen: Les Cormiers van Sylvain
Dittière
. Geboren in een gezin van rozenkwekers, maar al vroeg met het
wijnvirus besmet. Loopt stage bij Thierry Germain (Roches Neuves), Marc Tempé
(Elzas) en Domaine Clos Rougeard (Sylvain is getrouwd met een dochter van
Charly Foucault). In 2010 begint hij zijn eigen domein. De wijngaarden worden
strikt biologisch bewerkt. Lange inweektijden, druif-eigen gisten, lange
rijping op houten vaten (waarvan 20% nieuw hout), geen filtering, een pietsje
sulfiet. En om binnen acht jaar je wijnen op de kaart te krijgen bij Alain
Passard zijn L’ Arpège (het drie-Michelinsterren-groente-restaurant in Parijs) is
toch een waar kunststukje. Hieronder een fotografisch portret van het domein
van Dittière, zie de beeldbronnen aan het eind van dit verslag.

FOTOPORTRET SYLVAIN DITTIÈRE

Van boven naar beneden: Sylvain Dittière; toegangshek tot het
domein; fermentatie in beton, hout en glasfyber; uitgestrekte kelders.

 

Staan we dan stil bij het
contrapunt in deze proeverij: Chateau Thebaud 2012 van Domaine de la Pépière, Muscadet
de Sèvre et Maine. Grote man achter dit domein is Marc Ollivier. Kijken we
terug naar z’n grootvader, een kleine (wijn)boer met 3 hectare wijnstokken,
naast tabak en koeien. Hij verkoopt het overgrote deel van zijn wijn in vat aan
café’s in Nantes. “Hij bezorgde ze zelf, vat voor vat”. De familie wordt
groter, wijn brengt onvoldoende op, zijn vader gaat in loondienst voor andere
boeren werken. Marc gaat natuurwetenschappen studeren in Nantes. Maar
realiseert zich: dadelijk sta ik voor de klas of doe ik onderzoek. ‘Ik wilde
buiten zijn, in contact met de natuur. En ik wilde in de buurt blijven van m’n
geboortestreek, dus dacht ik; hè, waarom word ik geen wijnboer?’ Iets voor
zijn twintigste begint hij met 7 hectare. Veel originele onderstokken, met
perfecte ligging, dicht tegen de rivier de Sèvre. Inmiddels 35 hectare, 30 wit,
5 rood. Tegenwoordig biodynamisch bewerkt. Wederom alles langzaam, eerlijk en
puur. Geen startersgist gebruiken (zeer gebruikelijk in de streek, snelle
gisting, primaire aroma’s, de wijn kan binnen een jaar de markt op), de wijn
blijft 30 maanden rijpen op de gistsporen in ondergrondse tanks, weinig
toegevoegde sulfieten, je zou het ook natuurwijn kunnen noemen.

Opmerkelijk: ongeveer 80% van z’n
productie gaat naar de Verenigde Staten. Dat is vooral te danken aan zijn
importeur Dressner, die al in 1990 begon met de import van Muscadet van La
Pépière. 

Een ander opmerkelijk feit: de
ouderingscapaciteit van de wijnen, die makkelijk 10, 20 tot 30 jaar kunnen
ouderen. Bij de foto met de oesters onderaan in het fotoportret staan
proefflessen klaar uit 1983, de foto is uit 2013.

Toch nog even mijn proefnotitie om
een kleine indruk te hebben van de wijn: ‘Een neus die doet denken aan
zomerregen op trottoirtegels, zacht en zuiver, een sprietje hooi, een toetsje
tropisch fruit maar in de mond heftig rondspringende zuren, kruisbessen, zeer
mondschonend. Heftig en imponerend. De man lijkt op een aaibare teddybeer, z’n
wijnen zijn veel minder gepolijst. De onvolmaaktheid zit ‘m hier vooral in de
discrepantie tussen neus en mond. Om bij het proeven van oesters te blijven:
eerst romig & zacht onmiddellijk gevolgd door ziltheid, jodium en scherpte.
Een volmaakte carrousel van smaken.

FOTOPORTRET MARC OLLIVIER


Marc Ollivier tussen Melon de Bourgogne; z’n moeilijk te vinden
‘chateau’; pneumatische pers; fermentatieruimte; checken van de rijpende
Muscadet in ondergrondse tanks; een ongewoon kijkje in zo’n tank; verticale
proeverij met oesters voor z’n Amerikaanse importeur.

 

Hierna begint het Chenin Blanc deel van de
proeverij.
Het overzicht:

• Premier Rendez
Vous 2014, Lise & Bertrand Jousset, Montlouis sec

• Anjou Blanc “a
Francois(e)” 2014, Thibaud Boudignon

• Anjou Initial
BB 2013, Agnes & René Mosse, hartendief Peter

(De proefnotitie van
Harold Hamersma wil ik de lezer niet onthouden. “Draagt hetzelfde verleidelijke
witfruiten parfum en deelt venkelkwaliteiten met Les Bonnes Blanches, maar
heeft ook nog een killer body. Vandaar de naam. Rijper, voller, meer van alles,
zoet en zuur. Het water in de mond, dat niveau. Een stoot van een wijn.
Maar wel met diepgang. Proeven is ‘Mon dieu’
verzuchten.”
)

• ‘Les Choisilles’
2010, François Chidaine, Montlouis sur Loire

• ‘La Butte’ 2014,
Domaine des Bonnes Gagnes, Coteaux de l’Aubance (zoet) [kurk]

Alle Chenin Blancs zijn verbazend veelzijdig.
Van superdroog tot zoet en alles daar tussenin. Van vriendelijk tot hautain,
van verleidelijk tot afwerend, van rondborstig tot staalhard, het komt in deze
5 flessen allemaal voorbij. 

Van deze ‘nieuwe helden’ uit de streek licht ik
er weer één uit met een portret, François Chidaine. Ook al omdat Chidaine
degene was die Montlouis eigenhandig ‘op de wijnkaart’ heeft gezet. En toegegeven, het was een moeilijke keuze,
want alle wijnen waren een feest om te proeven. Voor mij won Chidaine op punten
van de BB, vanwege de kleur (flonkerend geel met groengloed) en de
tegenstellingen in de mond met bitters, kracht, citrus, vrolijkheid en weer die
bitters. Een schoolvoorbeeld van onvolmaakte volmaaktheid. Zie bij de bronnen voor meer
achtergrondinformatie over Jousset en Mosse.

FOTOPORTRET CHIDAINE

François
Chidaine; wijngaard Les Bournais met hond en oude chenin-stokken; de
wijnmakerij in Husseau; inox in de kelders; rijping op vat, z’n eerste tractor
(Mc Cormick F240 Verger Vigne); een vat Les Choisilles.

Na zijn studie aan de wijnbouwschool begon
François samen te werken met zijn vader Yves. Niet lang daarna besloot Yves met
pensioen te gaan en zijn 4 hectare over te dragen aan zijn zoon. Die besloot
over te stappen op biologische teeltmethoden en daarna biodynamisch te gaan
verbouwen. Al in 2003 kreeg hij de demeter
certificering. Zo werd hij een lichtend voorbeeld voor onder andere Boudignon
en Mosse. (De à François(e) zou deels voor deze
Montlouis-eerlijk-en-puur-pionier bedoeld kunnen zijn). 

Zowel in de
Muscadet-streek als in de centraal-Loire gebied kwamen nogal wat wijngaarden
vrij doordat de kinderen van oude wijnboeren geen belangstelling hadden voor
het harde 24/7 werk en naar de stad trokken voor werk, regelmaat en zekerheid.
Zo kon je als ambitieuze wijnmaker wijngaarden kopen of huren tegen redelijke
prijzen. Chidaine heeft inmiddels 37 hectare bij elkaar gesprokkeld; 20 in
Montlouis, 10 in Vouvray en 7 in Touraine. En inderdaad, het wordt eentonig:
veel werk in de wijngaard (biodynamische ‘501-mengsels’ zijn arbeidsintensief
om te maken) opletten voor schimmels en ongedierte en dat passend (of helemaal
niet) bestrijden. Handmatige oogst, 2 of 3 rondes door de wijngaard om alleen
de rijpste druiven te plukken. Wederom zeer zacht persen, wilde gisten, lange
spontane vergisting in houten vaten, om de tien jaar vernieuwd. Zo weinig
mogelijk sulfiet toevoegen. Wel een lichte filtering. Maar kijk die kelders
toch eens. De typische kelderlucht moeten we er maar even bij bedenken.


Conclusie: een perfecte proefavond met een
zeer doordachte keuze van wijnen en wijnmakers. Meer dan genoeg karakter en
weerbarstigheid. Helaas kon het kurkduiveltje twee keer toeslaan.
Onvolmaaktheid heeft kennelijk twee gezichten. Wij genoten vooral van het
onvolmaakte gouden randje van volmaaktheid.


Verslag en proefnotities Hans Lodewijkx

Bronnen

Het meeste beeldmateriaal komt van deze
website:
www.wineterroirs.com.


Een
overvol juweeltje met verhalen en fotoreportages van wat alternatievere
wijnmakers in Frankrijk. Een kleine (?) schatkamer met verzamelingen,
uitstapjes en verslagen van proeverijen van hier (Parijs) tot Tokio. Bewonder
alleen al de verzameling Russische anti-alcoholposters. 

Lees op deze site over Lise & Bertrand
Jousset en de harde overgang van traditionele (lees: bespoten en verwaarloosd)
naar biodynamische wijnbouw en de moeilijke beginjaren van een
wijndomein-met-principes.

http://www.wineterroirs.com/2010/11/lise_bertrand_jousset.html



De fotoportretten zijn aangevuld met fotomateriaal van Buveurdevin, Jimsloire,
Dressner en McCarus

Uitstekende websites (Frans/Engels) >

www.domainedelapepiere.com

www.domaine-mosse.com

 

Meer over Loire-wijnen: http://jimsloire.blogspot.co.uk/ 

Natuurwijnen | Dwarsdenkers | Querulanten op herhaling
By in ,

Natuurwijnen | Dwarsdenkers | Querulanten op herhaling

Catherine en Pierre Breton

Hans Lodewijkx brengt natuurwijnen van
dwarsdenkers op tafel. Querulanten op herhaling:Om de halve garen. De
buitenbeentjes. De rebellen. De onruststokers. De vreemde eenden in de
dagelijkse bijt. Degenen die het anders zien. Die niet gek zijn op regeltjes.
En geen respect hebben voor de stand van zaken. Je kunt ze napraten.
Tegenspreken. Ophemelen. Of omlaag halen. Het enige wat je niet kunt is: om ze
heen. Want zij brengen verandering. Brengen de wijnwereld verder. En waar
sommige mensen malloten zien, zien wij genieën. Omdat de mensen die gek genoeg
zijn, dat ze denken de wijnwereld te kunnen veranderen, degene zijn… die het
doen.

We hebben bijzondere wijnen op tafel. Dat blijkt uit de
commentaren die ik krijg op delectable (een soort facebook van wijn met vrienden
van over de hele wereld die proefnotities delen). De iconische Morgon van
Lapierre krijgt commentaren als Always fantastic.En: Way to go.  Over
Lunar chardonnay schrijft Ted Corvey: What a find. Been dying to try this. Love
this producer.
Ha, wij drinken dat op een doordeweekse dinsdagavond.

Sans Pagne 2016, Ludovic Chanson

Komt uit Montlouis, Loire, maar is vin
de france.Meestal een goed teken : de wijnbouwer lapt dan de regels
aan zijn laars. Precies: een querulant. Deze wijn is gemaakt van chardonnay en
sauvignon. Zoiets krijgen we niet vaak in het glas. Ik vind deze wijn ‘zonder
lendedoek’ meteen sympathiek. Het zou een lichte IPA kunnen zijn, zegt Willem
Jan. Mijn aantekeningen: appelsap, karton, aangenaam zoetje en een ijzerig
bittertje. Het zou warempel een cider kunnen zijn. Eigenzinnig glas.

Twee wijnen van Alvarinho worden door geen enkele proever
herkend. Een week voor het clubkampioenschap. Verdorie. De Soalheiro
Terramatter 2015
heeft een jaar meer fles en dat proef je. Straffe zuren, vind
ik, een echte eetwijn. Wel een die véél te bieden heeft: impressies van
brandnetel en buxus, ik hoor appel, amandel, boter, ananas, nog eens buxus,
drop, honingachtig en mandarijn. Kom er maar eens om, alles in één wijn.

Drie Oranje wijnen staan op tafel. De tien jaar oude Lunar 2008
Chardonnay
uit Slovenië wordt gemaakt door druiven te ontstelen en ongeperst in
het vat gedaan. De wijn blijft 240 dagen in contact met de schillen. Louter
positieve commentaren. Annemiek mooi geel, appelig, ruikt (positief)
zuurkoolvat, aangenaam glas. Just ruikt zowel ontbijtkoek als boterkoek,
narcis, bloesem en citrus. Mijn aantekeningen: abrikoos en appelperenstroop, enorm
veel bitters.

Morgon 2016 Lapierre

Herkenbaar gmay, zegt Toos, zuren en bitters mooi in balans, in
de geur framboos én aardbei. De wijn is iets meer gesloten dan een Beaujolais
Villages  2016 van Karim Vionnet die we
ernaast proeven. Uiterst frivole wijn met veel frambozen, wijn zoals wijn
bedoeld is: geeft véél plezier.

Eric beschrijft de volgende wijn qua geur nog neutraal tot
positief, maar bij de smaak trekt hij een grimasgezicht: vies! Ik val van mijn
stoel. We zien hier hetzelfde als in de querulantenproeverij in 2012: de
meningen lopen ver uiteen.

Bourgueil 2016 Trinche! Catherine & Pierre Breton

Deze wijn van cabernet franc heeft héle hoge zuren. Wie daar
doorheen kan proeven ervaart veel moois. Frivool en expressieve geur. Mooi
rijke en ronde smaak. Prachtig zoet fruit in de geur. Willem Jan benoemt
kersen. En misschien heel ver weg zit er nog wat paprika. Willem Jan slikt
álles in wat hij al jaren roept over cabernet franc. Want dit is razend lekker.
 

Les Temps de Cerises 2016 Axel Prüfer

Gemaakt van gelijke delen merlot en grenache, aangevuld met 20%
blend van carignan, cinsault en aramon. Uit de proefnotities komen zoveel
impressies naar voren dat we de wijn complex zouden kunnen noemen. In mijn
aantekeningen staat echter tikje eendimensionaal. Maar ook: sappig, vitaal,
mocca. Pioenroos! Enorm rijke en brede geur.

Peyrouzelles Causse Marines 2016 Patrice Lescarret

Het
etiket met de clownsneus. Gemaakt van een mix van druiven: braucol (=fer
sarvadou), syrah, duras, alicante, prunelart en jurancon. Deze wijn heeft een
klein rubbertje en veel kruiden. Best een hoge zuurgraad (veel natuurwijnen
hebben dat) en rondeur en sap. We proeven dit type wijnen te weinig, zegt Hans
Lodewijkx. 

Salade gresiers de canard, laat de lente maar komen

Domaine du Cros 2015 Lo sang del Pais,
Marcillac, Philippe et Julien Teulier

Gemaakt van fer sarvadou. Voor mij is dit – naast de Lunar
chardonnay – dé wijn van de proeverij. Vanwege een onverslaanbare
prijs/kwaliteit verhouding. Hier een doosje van en de lente kan beginnen. Met
wat hachee op regenachtige dagen. En salades als je al buiten kunt eten, zoals
met geconfijte eendenmaagjes. De wijn heeft mocca en een rijke geur en smaak.
Goede balans, heel karaktervol.

Over troetelkinderen, boerenpummels en het zout der aarde (maidenproeverij)
By in ,

Over troetelkinderen, boerenpummels en het zout der aarde (maidenproeverij)

Elqui Valley | Tenuta delle Terre Nere | Caves Frédéric Mabileau

Mineralen.
Oef. Een uiterst lastig thema. En dat als eerste proeverij. Annemiek Vermeijlen
durft het aan, gesteund door haar scheikundige achtergrond. En haar echtgenoot
die onze ‘rituelen’ aanschouwt en ontnuchterend verzucht, “nou, jullie zijn wel
erg serieus, hè?”. Annemiek
dronk een witte wijn uit Santorini. Het alom aanwezige vulkanisme daar en het
achteretiket met lovende woorden over mineralen deden de rest. Mineraliteit,
wat is dat eigenlijk?

Bodem en
mineraliteit zijn de nieuwe troetelkindjes in wijnland. Mineraliteit is goed.
Van mineraliteit is er nooit te veel. (ooit gehoord? > “mooie wijn, maar
storend veel mineraliteit op het eind”). Een prachtig  romantisch idee; druivenstokken met lange
wortels, die de fijnste mineralen uit de bodem opzuigen – uit oeroude
aardlagen, toen de wereld nog onschuldig was – en die de mineralen een ereplaatsje
geven in de druiven. Druiven vol met calcium, magnesium, jodiden, fluoriden.
Koester ze, pers ze zachtjes. Poets de vuurstenen nog wat op. Kalk is goed voor
de botten, kan daar nog iets meer van bij? Wijn; met al het goede dat de bodem
en bronwater ons gegeven heeft…Tja, zo
romantisch is het niet. Wat wij menen te proeven aan mineralen is onzin.
Mineralen hebben geen smaak. Wij hebben er geen woorden voor.
Wijn bevat per
liter ongeveer 1 à 3 gram minerale stoffen, waarvan kalium en fosfaat verreweg
de meest voorkomende zijn. (Gerhard Horstink, zie link onderaan dit verslag)
“Net zoals het beschrijven van florale tonen in een wijn niets te maken heeft
met bloemen in de wijn, heeft mineraliteit niets te maken met mineralen in de
wijn.” (Chris Kissack) “There can be no direct relationship between what is
below the vineyard and what is in the glass.” (Jancis Robinson)

Keren we
terug naar de proeverij. Wat verstaan we onder mineraliteit? Annemiek refereert
aan een onderzoek naar wijnproducenten uit de Chablis en consumenten uit
Bourgogne. Welke termen worden genoemd? Begrippen die door beide groepen
genoemd worden: puurheid, kwaliteit, terroir, Chablis, frisheid, geologie,
vuursteen, wijn, steen, ziltheid, schelpdieren, kalk, chardonnay, mineralen, witte
wijn, zuren. Zo wordt al duidelijk dat mineraliteit een fijn containerbegrip
is, waar we aardig wat woorden in kunnen wegstouwen. Een ander onderzoek propt
daar nog wat zaken bij: zuren, citrus, fris, natte steen, chemische aroma’s,
reductief, gras-aroma’s, bitters. 

Het wordt
tijd om wat te gaan proeven: 3 verschillende witte droge wijnen, uiteraard
geblindeerd
.De
aanwezige proevers doen hun uiterste best om die mineraliteit te adstrueren met
natte stenen (wijn 1), kalk (wijn 2), zouten en zwavel (wijn 3).

Wijn 1
blijkt blijkt een riesling uit de Pfalz. De producent: “
kühl, straff, präzise, mineralisch und
knackig”
. Mijn eigen
notities: tropisch fruit, in de mond nogal braaf met een net zuurtje op het
einde. Een wijn van vrij jonge stokken, uit vijf verschillende wijngaarden, met
zeer gevarieerde bodems, uit een relatief warm gebied. Haal daar maar eens
mineraliteit uit.

Wijn 2 is
twee keer verrassend: ten eerste vanwege de druif > pedro ximinez en ten
tweede vanwege het gebied: Elqui Valley in Chili. Eén van Chili’s meest
noordelijke wijngebieden, woestijnachtig droog met grote
temperatuursverschillen overdag en ‘s nachts. Deze wijn is met opzet door
Annemiek ingebracht; er is een hoge concentratie aan natriumionen in de bodem
en de wijnen van dit semi-woestijngebied te vinden. We zouden dit als
ziltigheid kunnen terugproeven. En dat doen we niet; de zouten menen we vooral
in de wijn 3 te herkennen: een Etna Bianco. Daar wordt ook zwavel genoemd. Goed
getroffen, denk ik. Alleen; is zwavel een mineraal?

____

Reichsrat
von Buhl, Pfalz, Von Buhl Riesling trocken 2016

Vina Falernia, Elqui valley, Pedro Ximenez 2015

Tenuta delle Terre Nere, Etna Bianco 2016, 60% carricante,
25% catarrato, 10% grecanico, 5% minella


De
volgende serie van 3 witte wijnen is van 100% sauvignon blanc
, 1x Frankrijk, 1x
Nieuw-Zeeland, 1x Chili. Het is hier de Chileen die zich onderscheidt door het
reductieve karakter, rokerigheid en amandelbitters. Claartje roemt de ziltige
aanzet (na+ ionen!). De Nieuwzeelandse sauvignon is het tegendeel van
mineralig, stuivende buxusbollen met vrolijk pissende katten op
kruisbespootjes. De bedoeling van de Haut Poitou snap ik niet helemaal; een
strenge sancerre had voor meer onderscheid en discussie kunnen zorgen. Het
bleef nu toch het kattenluikje voor uitgeplaste Kiwikatten.

____

Domaine
La Tour Beaumont, Haut Poitou, Sauvignon Blanc 2016

Clos Marguerite, Marlborough, The Grape Whisperer,
Sauvignon Blanc 2017

Falernia, Elqui valley, Sauvignon Blanc 2016

Elqui valley | Bourgueil | Terre Were


We
stappen over op 2 series rood en ongemerkt verschuift het referentiekader naar
terroir.

Begrijpelijk, de term mineraliteit lijkt voor driekwart te zijn voorbehouden
aan witte wijn. Als de Fransen het over mineraliteit hebben zeggen ze goût de terroir. Maar: als mineraliteit al een
containerbegrip is, dan is terroir een container-schip-begrip.

Bij de
eerste serie rode wijnen keren de notities terug naar bekend gebied: aardbei,
hout, tabak, bitters, kersen, tannine. We twisten wat over de beide pinot
noirs, spannend tegenover saai, kersenfruit tegenover vlak.

____

Weingut Juris, Burgenland, Pinot Noir 2014

Domaine Robert Sirugue, Bourgogne, Pinot Noir 2014

De tweede
serie rood biedt door een eigenzinnige keuze discussiestof:
het eerste glas
doet vermoeden dat we geteleporteerd zijn naar een varkensstal die wacht op de
jaarlijkse schoonmaak. De flinke lik Brett verdwijnt wel door de achterpoort,
maar het woord poep is dan al twee keer gevallen. In de mond zwart fruit,
paprika, iets staligs (ja, slechts één l), gelaagd, lang nahangend. Even
nagezocht, verbouwd op
graviers; zand en grind.

De tweede
wijn geeft meer ruimte voor de mineralenspeurtocht; aardser, een hintje petrol
in de neus, evenwichtiger dan de boerenpummel ervoor, met z’n voeten in de lava
en met z’n neus naar de zwaveldampen van de vulkaan. De producent maakt er
bijna poëzie van:
refined
fingers weaving deftly through soil and stone, creating shade upon shade of
chromatic and sensorial variations
.

En zo
zijn we weer terug bij de romantiek.
En de mooie verkooppraat.

____

Frédéric Mabileau, St Nicolas de Bourgueil, Les
Rouillères 2014, 100% Cabernet Franc

Tenuta delle Terre Nere, Etna Rosso, 2015, 95% Nerello
mascalese en 5% Nerello cappuccio

De vraag
blijft: geeft dit soort proeverijen inzicht of vergroot het de verwarring
alleen maar? Tja. Ik vrees dat het laatste het geval is. Maar dit nadeel ‘heb’
zeker z’n voordeel. We zijn er nog lang niet klaar mee. Uit deze verwarring
doemen onvermijdelijk nieuwe proefthema’s op die bij ons weinig aan bod komen.
Chemische processen tijdens vergisting, de rol van zwavel, geologie en
bodemkunde, (micro)biologie, wetenschap en wijn, de (on)maakbaarheid van wijn,
enzovoorts. Hieronder een aantal (onverwachte?) verbanden die voeding geven aan
die verwarring, en een uitdaging zijn om verder te graven naar de heilige
wijngraal. Die wij dus niet gaan vinden. Maar dan zou het ook oersaai worden…

Minerale
aroma’s door vergisting
 
Wat
wijndrinkers omschrijven als ‘minerale geuren’, geuren van stenige dingen, zijn
chemische verbindingen die in de druiven gevormd worden, vaak pas tijdens de
vergisting. Het vuursteenaroma van Chablis is door Prof. Denis Dubordieu in
2003 ontrafeld. Hij toonde aan dat dit aroma
(arome
pierre à fusil)
van een
zwavelhoudende organische verbinding komt, benzeenmethaanthiol, die tijdens de
vergisting wordt gevormd.


Rol van
kalium
  Kalium kan een verbinding aangaan
met wijnsteenzuur en wijnsteen vormen. Dat leidt tot een lichte verzilting, een
versterking van de smaak. (zie G. Horsting)

Stikstofarm,
vergisting en zwavel
 
De
schijnwerper wordt nu gericht op stikstof. Stikstofarme grond en een beetje
waterstress beperken de groeikracht, en dat is goed voor de druiven. Rotsige,
kalksteenrijke en vulkanische bodemsoorten zorgen voor deze gunstige
omstandigheden. Een stikstofgebrek in de bodem van de wijngaard zorgt voor
aanmaak van zwavelverbindingen in de most. Gisten hebben namelijk stikstof
nodig als voeding. Als de gisten niet voldoende stikstof in de most vinden,
verzinnen ze een list; ze breken bepaalde zwavelhoudende aminozuren af (voor de
liefhebbers: methionine en cysteïne) en maken zo stikstofdelen vrij. Daarbij
onstaan ook zwavelcomponenten die weer gereduceerd worden tot mercaptaan
(thiol) dat, mits het gehalte laag is, moeilijk definieerbare aroma’s geeft,
die wij als als mineraliteit benoemen.
(zie Lars Daniëls, Lars over wijn in Perswijn september 2011, onderaan deze post)

Carotenen Professor Attilio Scienza: mineraliteit
die wij in een wijn menen te proeven zijn vooral norisprenoïden. In de
druivenschil zitten carotenoïden, een kleurstof die de druiven beschermt tegen
fel zonlicht. Afgeleide stoffen hiervan vormen tijdens de fermentatie nor-isoprenoïden
(aromastoffen). Het gaat hier om een enzymatisch proces, waarbij mineralen uit
vulkanische bodems waarschijnlijk een belangrijke rol spelen.

Zuurstofarm Velen concluderen dat
mineraliteit staat voor het tegenovergestelde van uitbundige fruitigheid; vaak
wijnen met een reductief karakter, door een opvoeding met minimale
zuurstofinvloed of een langere rijping sur lie.

Structuur
en gezonde bodem
 
Tjitske
Brouwer: mineraliteit is meer onderdeel van de smaak dan van de geur van de
wijn, mineralen in de wijn zorgen voor structuur, los van zuren en tannine. Hoe
groter het vermogen om mineralen uit de bodem op te nemen, des te groter zal
het effect op de smaak van een wijn zijn.Het
vermogen van een wijnstok om mineralen op te nemen, hangt voor een groot deel
af van de aanwezigheid in de bodem van schimmels, die in symbiose leven met de
wortels van de plant. In het bijzonder die van mychorriza. Het lijkt dat
mychorriza een positief effect heeft op de hoeveelheid en vooral de
verscheidenheid aan mineralen die een wijnplant opneemt. Een gezonde,
evenwichtige bodem is dan een voorwaarde.

Annemiek,
er zit nog een heleboel chemie in wijn. Vertel ons er meer van.

Verslag en
proefnotities Hans Lodewijkx

Meer lezen? 

Mineraliteit en wijn

Een glas vol zwavelverbindingen – over mineraliteit in wijn


Mineraliteit nog even ongrijpbaar

Blader ook nog eens door Volcanic
Wines, Salt, grit and power
van John Szabo, met hoofdstukjes
over Chili, Sicilië en Santorini

Crus de Beaujolais: proeven we wel dezelfde wijn?
By in ,

Crus de Beaujolais: proeven we wel dezelfde wijn?

Wijngaarden in Morgon

De hele Beaujolaisstreek
heeft recht op de AOC benamingen beaujolais of beaujolais supérieur. De AOC
Beaujolais-Villages is voorbehouden aan 39 gemeenten in het noordelijk deel van
de Beaujolais. Daarbinnen mogen 10 gemeenten hun naam aan hun wijn geven. Dit
zijn de 10 crus van de beaujolais. Op één na zullen ze allemaal over de tong gaan. Vanavond verkennen we de
‘crus du Beaujolais’. Van noord naar zuid zijn dit:

  • Saint-Amour
  • Juliénas
  • Chénas
  • Moulin-à-Vent
  • Fleurie
  • Chiroubles
  • Morgon
  • Régnié
  • Brouilly
  • Côte de
    Brouilly

We starten met een
mousserende indrinker. Het is een aardbei-rode ‘pétillant rosé’, met een zeer
fijne mousse. Toos vraagt wie denkt te weten, wat het is. Peter vermoedt dat
het een Bugey is, zoals hij deze ooit dronk bij restaurant Toine Hermsen.
Kebeng! Raak!! Het is Cerdon, Renardat-Fache, Bugey, méthode ancestrale,
gamay, 2016
. Tjeemig, wat bijzonder dat je deze zo herkent. Ongelooflijk
knap!

We vervolgen met Les Salonnieres Beaujolais Blanc, Dominique Cornin,
chardonnay, 2016
.Hans L. maakt een vergelijking met de peersmaak van Poire Williams, met wat
vanille, maar had ook een vrolijker en meer dartelheid verwacht van een
chardonnay. Willem-Jan had een volle mond, en niet ‘iets wat eruit springt’.
Hij vertelt ook iets over het afstellen van een perensorteermachine… Ehhh, ik
raak het verhaal al snel kwijt.

Dan de eerste serie rode
wijnen. Drie keer uit 2015, met bessen en kersen. Paul vindt Château Bonnet,
Pierre-Yves Perrachon, Saint-Amour, 2015
een stevige wijn. Ik vind ‘m nog
streng, droog en toch een zoetje op het eind. De tweede is Château Bonnet,
Pierre-Yves Perrachon, Juliénas, 2015
. Mooie vulling met bramen, mokka en
tannine volgens Peter. De derde is Château Bonnet, Pierre-Yves Perrachon,
Chénas, 2015
. Voor mij wederom zoete aardbei, zachte aanzet, tannines en
een mooi zoetje. Mooi bewaarpotentieel.

Beaujolais past prima bij een terrine

We gaan verder met drie
keer gamay. En oh, wat gaan de meningen verschillen. Geur en smaak zijn niet
altijd consistent. En als ik de geur zelfs vies vind, en de smaak goed, neemt
HansL het omgekeerde waar. Hoe duidelijk kan het worden dat smaken verschillen.
Diederick beschrijft Charly Thevenet, Grain & Granit, Régnié, gamay,
2015
– volgens mij eufemistisch – met stal, kruidig en stinkertje. HansL
ruikt viooltjes. Wow, wat een verschil! Vervolgens vind ik C.G. Paris,
Chiroubles, gamay, 2015
, ruiken naar leer, maar onaangenaam qua smaak.
Gerard roemt daarentegen het friszuur karakter, mooi zoetje en toon van kersen.
Ook Diederick herkent kersen. Nou ja zeg, heb ik dan andere wijn uit dezelfde
fles? De laatste van deze serie is Jean-Claude Lapalu, Cuvee de Fous,
Brouilly, gamay, 2016
. Weer mooi helder rood. Boeiende geur van staal,
mest, aardbei en ja, zilte haring. Maar dan de smaak, oei, niet mijn smaak. HansH
vindt het een rare wijn en vreemd. Gerard vindt ‘m wel mooi in balans. En ook
Claartje is enthousiast en roemt de rozen. Al met al een interessante serie.
Zeker met al het commentaar heb ik nog eens goed doorgeproefd om te proberen of
ik hetzelfde ook kan proeven. Het lukt maar zeer ten dele.

Het eerste glas van
serie drie is gevuld met Jean-Paul Brun, Domaine des terres dorées,
Moulin-à-Vent, gamay, 2016
. Kees zegt zoethout, braam en laurier. Berry:
fruitig en sappig. Claartje: nat karton, frisrood fruit en rokerig. De tweede
is Jean-Paul Brun, Domaine des terres dorées, Fleurie, 2015. Noël zegt
inktig. Paul noemt fris, kers, fruit en mineraal. Berry: zwart fruit, zoethout
mokka, tannine en lang. Voor Toos is dit veruit de mooiste van de avond! De
serie sluiten we af met Jean-Paul Thévenet, Morgon, gamay, 2016. Berry
herkent de Morgon, mist sap en wel floraal.

Gemiddeld gezien zijn we
enthousiast over de crus van de beaujolais. De kwaliteit is uitstekend. De
wijnmakers zijn mooi aan het upgraden. Menigeen van ons werd er vrolijk van!

We sluiten af met Domaine
de Montgilet, Victor et Vincent Lebreton, Les Trois Schistes, Coteaux de
l’Aubance, chenin blanc, Loire, 2015
. Toos verklapt dat deze niet uit de
beaujolais komt en vraagt wie een vermoeden heeft. Peter vermoedt – in tweede
instantie chenin blanc uit de Loire. En pffff, hij heeft het weer goed. Toos,
dank voor deze mooie, goed opgebouwde proeverij.

Verslag en proefnotities
Eric Hoepelman

Terroir en wijnproductie, betalen we de prijs?
By in ,

Terroir en wijnproductie, betalen we de prijs?

Aconcagua valei met wijngaarden van Errazuriz

Diederick
Swagemakers baseert zijn proeverij op de actualiteit. Door ongunstige
weeromstandigheden  gaat de wijnproductie
naar een historisch dieptepunt. Italië, Frankrijk en Spanje, de top drie
wijnlanden is zwaar getroffen met dalingen van 15 tot 23%. Dat kan effect
hebben op de prijs in de winkel. Diederick heeft van de meest gangbare druiven
(sauvignon blanc, chardonnay, pinot noir en Bordeaux blends) oude en nieuwe
wereld naast elkaar gezet.

Terroir
staat voor de combinatie van omstandigheden die invloed hebben op de wijnstok.
Klimaat, ligging en bodem, Een wijn van bijvoorbeeld pinot noir uit Bourgogne
of Californië zal anders smaken. Wijnstokken in een warm klimaat groeien
bovendien sneller. De cyclus in Californië is korter dan die in Bourgogne; om
een complexe structuur te ontwikkelen met veel smaak- en geurstoffen is die
langere periode feitelijk beter. Wijnen uit een gebied waar de druif snel kan
groeien kunnen heel krachtig zijn, maar missen het raffinement van wijn uit
koelere gebieden.

Indrinker       Champagne Drappier, Quattuor Blanc de Quatre Blancs extra brut, prachtige
Champagne van twee gangbare en twee curieuze druiven : 25% Arbanne, 25% Petit Meslier, 25% Blanc
Vrai, 25% Chardonnay.
Zéér true to type met appeltjes
in de geur en gistende appeltjes in de smaak. 

In
de serie Sauvignon Blanc staat een Astrolabe,
Marlborough/ Nieuw-Zeeland, sauvignon blanc 2016 naast de klassieke Domaine des
Berthiers, Jean-Claude Dagueneau, Poully Fume 2015. Voor mij wint de Pouilly
Fumé die frivool en elegant is, brandnetels en mineralen in de geur. Heel
sappig. Dat nieuwe wereld wijnen óók kunnen rijpen bewijst de Pride &
Glory, sauvignon blanc 2011 uit Marlborough die een fantastische geur heeft met
kiwi en passiefruit, grapefruit en abrikoos. 

In
de serie Chardonnay verkies ik Joseph
Drouhin, Meursault/ Bourgogne, chardonnay 2012 boven de wijn uit Oregon
Californië van… Domaine Drouhin. Deze Chardonnay 2012 is eenvoudiger dan de
Meursault, die zich kenmerkt door een botertje in de complexe geur. Heel rijke
smaak met weer dat boterige. Een krachtige en vette jongen, deze Bourgogne. 

Wijngaarden van Hahn in Californië

De
serie Pinot Noir bestaat uit Domaine
Philippe Charlopin-Parizot, Fixin/ Bourgogne, pinot noir 2009 (kruidig,
kreupelhout en herfstbos met een voor mij te bittere smaak) en een adembenemend
mooie Californische pinot poir, hartendief van Diederick: Hahn  Lucienne2013, Santa Lucia Highlands. Ik ruik
framboos en wat kruiden, deze wijn exceleert door een uitstekende balans met
rijpe tannines. Berry noemt de wijn warm, ruikt cederhout, mineralen en kersen
en roemt de zachte aanzet. 

De
twee geblindeerde Bordeaux blends komen
uit Aconcagua Valley en Saint Julien. Errazuriz Don Maximiano is de tweede
hartendief van Diederick en dat is volkomen begrijpelijk. De wijn is voor 93%
gemaakt van cabernet sauvignon, aangevuld met cabernet franc en petit verdot. De
wijn plakt aan het gehemelte, zegt Eric. Hij proeft rood fruit en chocolade,
ruikt zwarte bes en leer in de stevige wijn. Mijn aantekeningen: ceder in de
geur, laurier, heel klassiek. Sappige wijn met een aanlokkelijke bessensmaak.
Uitgebalanceerd en harmonieus. Chateau Lagrange 1998 is krachtig en vind ik wat
moeilijk te proeven naast de prachtige Chileense wijn. Ik ruik ergens ver weg
ook een lichte oxytoon. 

           Twee
uitdrinkers hebben we. Deze Dessert
wijnen zijn allebei mooi en evengoed onvergelijkbaar. Astrolabe, Marlborough/
Nieuw-Zeeland, chenin blanc late harvest 2013 heeft mooie citrus tonen en een
excellente balans. Disznoko, Tokaji Aszu 5 puttonyos, Hongarije heeft óók een
geweldige balans, de wijn is levendig met in de geur abrikoos en kruidkoek.                                       Fijne proeverij. 

       

ij.