Bij de Brabantse Wijnsociëteit proeven we op verbazingwekkend veel verschillende manieren. Fritjof Berenbak blijft dicht bij huis. Hij gaat vinologenexamen doen. En hij gunt ons een voorproefje. We proeven en ‘doen examen’ zonder vrees: bij iedere wijn die blind wordt geschonken kunnen we kiezen tussen a, b of c. Multiple choice dus. We zijn geslaagd als we zeven van de 12 vragen goed beantwoorden.
Ik zag allemaal blije gezichten. Want dit lijkt een stuk gemakkelijker dan zomaar blind proeven en determineren waar de wijn vandaan komt. We hebben er zin in!
In het eerste glas krijgen we de keuze tussen champagne, sparkling wine uit Engeland of cava corpinnat. Zou je een mousserende wijn blind proeven, dan zijn logische vragen: is het champagne, is het een cremant/prosecco/sekt/cava? Of mousserende wijn uit een ander land, dat kan overal zijn, van Zuid Afrika tot Moldavië, van USA tot Engeland. De uitdaging om champagne te proeven, kennen we goed. Champagne is herkenbaar aan gist, brioche, groene appel, hoge zuren. De wijn wie we proeven is mooi, maar heeft niet álle componenten. Dan is de keuze nog tussen Engelse sparkling wine of cava. Wie veel proeft, zou de druiven in cava kunnen herkennen: macabeu, xarel-o, parellada. De Engelse wijn is gemaakt van de klassieke druiven chardonnay en pinot noir. Mijn aantekeningen: onregelmatige bubbels in het glas, best groot ook, raakt mousse snel kwijt, frisse wijn met goede zuren, prettig, tikje kortaf. De wijn is Gramona Gran Reserva 2018 cava corpinnat.
Bij de tweede wijn krijgen we de keuze tussen Côtes de gascôgne, Côtes de provence of Sancerre. Een vinoloog moet nu weten dat deze wijn van verschillende druiven worden gemaakt. Meestal veel colombard in de Côtes de gascogne, vermentino voor Côtes de provnece en sauvignon blanc voor Sancerre. Mijn aantekeningen: elegante ingetogen geur, ik ruik wat brandnetel – en dat is een indicatie voor sauvignon blanc. Een vriendelijke wijn, vrij kort met prettige zuren. De wijn is Château de Sancerre Passe Avant le Meilleur sauvignon blanc.
Bij de derde wijn krijgen we de keuze tussen Pouilly Fumé, Stellenbosch chenin blanc of Roero Arneis. Een vinoloog weet dat dit weer verschillende druiven zijn met eigen karakteristieken: sauvignon blanc, chenin blanc of roero arneis. Mijn aantekeningen: hooi in de geur (indicatie voor chenin), brede geur met amandelimpressie (indicatie voor roero arneis). Ik proef goede zuren, de wijn is kortaf, heeft wat bitters én… een molligheidsfactor. Roero arneis heeft geen bitters. De wijn is De Morgenzon Stellenbosch 2022 Reserve chenin blanc.
De multiple choice bij de vierde wijn is godello uit Monterrei, albarino uit Rias Baixas of verdicchio dei castelli de jesi. Twee Spaanse wijnen en een Italiaan, drie verschillende druiven. Mijn aantekeningen: bleke kleur, citrus in de geur, limoen en ook iets ziltigs (indicatie voor godello). De smaak heeft niet heel veel smaakdimensies, de wijn is fris en levendig. De wijn is Finca al lado de bodega 2023 godello.
Inmiddels beginnen we te begrijpen waarom dit het lastigste onderdeel is van het vinologenexamen. “Vaak is er een keuze die afvalt”, zegt Fritjof, “en blijven er twee over waar je de keuze uit moet maken.” Het valt niet mee, ik hoor een van onze goede proevers verzuchten: “Iedereen wordt er recalcitrant van.”
Met minder lach op de gezichten en iets meer geconcentreerd krijgen we de keuze uit verdejo uit 2020, Macon-Loche 2020 of Graves 2020. De wijnexpert weet hier: drie verschillende druiven, nl. verdejo, chardonnay of sauvignon blanc/sémillon. Mijn aantekeningen: lichte kleur, enorme stinkerd, veel mineralen met wat ik beschrijf als een chardonnay afdronk. Ik zit meteen op Macon. Helemaal fout. De wijn is Ossian 2020 verdejo uit Rueda. Wijnnotitie: “karaktervolle , complexe neus met boschampignons, truffel, biscuit en geroosterde amandelen. Ook in smaak krachtig en verfijnd en super geconcentreerd zonder een spoortje van logheid. Typerend is ook mineraliteit en finesse en ongekende gelaagdheid met complexiteit in de afdronk.”
We zijn blij rood te gaan proeven en op papier is dat geen moeilijke keuze: gamay uit Côtes de Brouilly, pinot noir uit Bourgogne of cabernet franc uit Saumur Champigny. Twee wijnen met meestal een lichte kleur en cabernet franc herkennen de proevers meestal door paprika. Mijn aantekeningen: donkere kleur (dan vallen gamay en pinot noir al af). Maar dan een vrolijke gamay geur. Huh? De smaak is straf, veel zuren, een bekkentrekker. Waar moet ik nu op af gaan: geur of smaak? De wijn is Domaine Baron de l’Ecluse Les Garances Côtes de Brouilly, gamay. RobG benoemt de kersen in de geur, een volle wijn met rijpe tannines. Examinator Fritjof heeft geheid weer enkele proevers bij de neus genomen.
De keuze bij het volgende glas zijn Rioja Gran Reserva, Syrah uit Somontano of Corbieres, allen uit 2013. Met twaalf jaar een gerijpte wijn. Weer een keuze tussen verschillende druiven: tempranillo, syrah of blend van carignan, syrah, grenache en mourvèdre. MartijnU benoemt zondoorstoofd fruit, chocolade, amandel en ‘best veel zuren’. Just signaleert stevig fruit zowel zwarte bes als braam en ook tonen van teer en drop. Mijn aantekeningen: warme wijn met veel hout en een enorme stinktoon in de geur. Prettig drinkbaar glas. De wijn blijkt Enate 2013 syrah uit Somontano, Spanje.
Dan volgt een keuze uit Carmenere reserva, Barbera d’Alba of Châteauneuf du Pape. Allen uit 2020, maar dus wel uit drie landen en met verschillende druiven. Mijn aantekeningen: rijpe en rijke wijn met een soepele aandronk en hoge zuren, nog veel toekomst, blijft wat trekken in de mond. MaartenD zegt dat de wijn gestoofd proeft en hoog in de alcohol zit. De wijn is Châteauneuf-du- Pape 2020 Les Combes d’Arnevel.
Als Fritjof inventariseert wie a, b of c kiest, blijkt geregeld dat we in drie groepjes uiteenvallen. Dat is géén teken van goed proeven. Wij kennen toch de karakteristieken van de druiven en landen. Als sociëteitsleden al zo lang samen proeven, moet je tot één oordeel komen. Dat zeggen rationalisten. De emotionelen onder ons glimlachen en genieten van de discussie.
Dan volgt weer een wijn om je te verheugen op het determineren (wij raden natuurlijk niet, dat snapt de lezer wel). Bordeaux linkeroever 2017, Bordeaux rechteroever 2018 of Malbec uit Mendoza 2018. De wijnexpert weet meteen: linkeroever is cabernet sauvignon gedomineerd (streng), de rechteroever is merlot gedomineerd (milder en toegankelijk). De malbec uit Mendoza kan variëren in stijl, afhankelijk van het terroir en de wijnbouwmethode, maar over het algemeen zijn ze vrij fruitig. Gerard benoemt kruidigheid, tabak en een heel zachte aanzet. Ook Harrie noemt de wijn zacht. Ik worstel met die zachtheid blijkt uit mijn aantekeningen: klassieke wijn (malbec valt af), stinktonen, de geur zit tegen oxydatie aan, een zachte smaak met een hoge zuurgraad. Heeft nog wel rijpingspotentieel. Ondanks de zachte aandronk heeft de wijn een goede structuur met veel kracht. De wijn is Château Cantemerle 2017, Haut Medoc, Grand Cru Classé, linkeroever.
De laatste wijn geeft een keuze tussen Pale Cream Sherry, Madeira Sercial of White Port. We zien hier wéér verschillende druiven: palomino druif, sercial druif of malvasia, gouveio, viosinho en rabigato. De smaakverschillen zijn licht zoet en notig (sherry), veel zuren, droog en ziltig (madeira) en fruitig, zoet tot droog (port). De wijnen hebben ook verschillende alcoholpercentages: 15 tot 17% (sherry), 18 tot 20% (madeira) en 19 tot 20% (port). Harrie is ontzettend resoluut. “Ik vind dit lekker, dus moet het port zijn, want ik hou niet van sherry of madeira.” Spot on! De wijn is Quinta Sta Eufémia Porto White 10 years old. Het hebben van héél duidelijke sympathie of afkeer van wijnstreken en druiven helpt dus bij het determineren.
Uiteindelijk blijkt minder dan de helft van de deelnemers ‘geslaagd’ te zijn. Een leerzame proeverij. We mogen wel vaker zo’n vinologenproeverij doen. Troostrijk is de observatie van actrice Mae West: vergissen is menselijk, maar voelt goddelijk.
Verslag en proefnotities Peter van den Besselaar
