Peter van den Besselaar is fervent lezer en liet zich voor de proeverij van deze avond inspireren door sommelier Pascaline Lepeltier en Cees van Casteren MW. Lepeltier schreef in de januari editie van Decanter over haar geloof in een meer holistische en mindful benadering van het wijnproeven, om het DNA van een wijn beter te kunnen aanvoelen. Met de huidige, gangbare manieren van het beoordelen van de kwaliteit van een wijn (waarin aroma’s een relevante rol spelen) en gestandaardiseerde glazen, wordt het maken van onderscheid tussen terroirwijnen en industriële wijnen steeds lastiger, schrijft ze. Dit in tegenstelling tot een wijnproeftechniek van vroeger, waarbij gebruik werd gemaakt van een tastevin – een kleine, platte, geribbelde metalen beker- en de nadruk werd gelegd op het mondgevoel, de textuur en de persistentie in de mond.
En zo laat Peter ons deze avond even kritisch nadenken over onze manier van proeven. Want op enkele uitstapjes na, hanteren we al jarenlang dezelfde vaste methodiek en ligt er veel nadruk op het determineren van de wijn. Professionele wijnproevers zijn vaak juist meer geïnteresseerd in kwaliteit dan in het blind herkennen van de afkomst. In ons BWS jubileumboek ‘Beter wijnproeven, meer genieten’ definiëren we kwaliteit aan de hand van de criteria balans, lengte, complexiteit en verfijning (BLCV). Cees van Casteren MW gebruikt in zijn boek ‘Proeven als een pro’ zes criteria: concentratie, afdronk (lengte), complexiteit, heb ik een klik met deze wijn?, evenwicht (balans) en typiciteit. Samen vormen die het woord CACHET, synoniem voor klasse. Interessant is dat het uiterlijk en de kleur niet zijn meegenomen – die geven aanwijzingen voor druif, wijngebied en leeftijd, maar zeggen weinig over de kwaliteit.
C concentratie
A afdronk / lengte
C complexiteit
H heb ik een klik met deze wijn?
E evenwicht / balans
T typiciteit
Aan de hand van CACHET en een aantal vragen over kwaliteit (geïnspireerd door het Master of Wine examen) vliegen we de vier series van wijnen aan.
Serie 1
We proeven drie witte wijnen uit dezelfde streek met dezelfde druiven. Kan je verschil in kwaliteit identificeren en hoe zou je deze wijnen genieten (drinkwijn, aperitief, lunch- of dinerwijn)?
Wijn 1: 2022 Château Lamothe Vincent, Bordeaux, cuvée Heritage
Rijping op droesem, 5 maanden in Franse eiken en betonnen vaten. De gebroeders Vincent zijn in Bordeaux verkozen tot “Wijnbouwers van het Jaar” in de Hachette Gids 2024. Blend van 55% sauvignon gris en 45% sauvignon blanc.
Medium (+) concentraat, lange afdronk, medium complexiteit, persoonlijke klik, mooi in balans, typisch voor sauvignon blanc.
Wijn 2: 2021 Château Jean Faux, Bordeaux, cuvée Les Pins Francs
85% sauvignon blanc, 15% semillon. 25 jaar oude stokken. 12 maanden op inox tanks.
Deze stijl is duidelijk lichter, zonder houtgebruik. Medium concentraat, medium (+) afdronk, weinig complexiteit, niet per sé een klik, balans is goed, niet bijzonder typisch, wel een mooie wijn.
Wijn 3: 2018 Château Olivier, Pessac-Leognan
Wijnmaken: sur lie met bâttonage, 35% nieuwe barriques, 10 maanden houtrijping.
Volgens Maarten heeft deze stijl een stinkerdje en is in de smaak heel anders dan de eerste twee, meer tertiair, notig, vegetaal, hooi, hazelnoot, rijpe appel en banaan. Er is al snel discussie over deze reeks witte Bordeaux, want er is veel verschil in meningen over de kwaliteit en ook het gewenste moment van drinken is niet hetzelfde voor alle leden. Interessant!
Serie 2
We proeven twee gerijpte rode wijnen uit hetzelfde jaar en hetzelfde herkomstgebied. Hoe identificeer je de kwaliteit, herken je het jaar en wat is de herkomst van de wijnen?
Laten we het meteen even verklappen: het bleken twee rode Bordeaux uit 2014.
Wijn 4: 2014 Château Le Bosq, Saint-Estèphe, Cru Bourgeois Exceptionnel
Deze cru is één van de vlaggenschepen van de Vignobles Dourthe, samen met Ch. Grand Barrail Lamarzelle Figeac en Ch. Belgrave. 60% van de wijngaard bestaat uit merlot, aangevuld met 10% petit verdot, 3% cabernet franc en slechts 27% cabernet sauvignon. MartijnU benoemt de lichtere kleur, cassis, pruim, zoethout, hij miste wat fruit, misschien wat over de top, tabak, lange afdronk, concentratie medium, medium complexiteit, niet echt een klik, typiciteit hoog. Roodbruin, licht doorschijnend, tabak, hogere zuren, pruim, redelijke concentratie, elegant, rood fruit, maar nog niet over de top, vult Ingrid aan. Just vindt ‘m veel rood fruit hebben, met aroma’s van viool en knarsende tannines. Claartje vindt deze wijn het lekkerste van de serie, omdat hij wat meer spanning heeft. Voor mij persoonlijk is dit een echte CACHET winnaar: veel concentraat, geweldige en lange afdronk, complex, grote klik, mooi in balans en typisch Bordeaux. De wijnen doen wel wat ouder aan dan dat ze in werkelijkheid blijken te zijn.
Wijn 5: 2014 Le Successeur de Berger, Graves
Gemaakt van 50% merlot, 25% cabernet franc en 25% cabernet sauvignon, afkomstig van een zand- en kiezelrijke bodem. Veel tannines, lange afdronk, stinkkaas en een beetje tabak, vindt MartijnU. Just geeft juist de voorkeur aan deze wijn ten opzichte van de vorige: deze stijl heeft meer zwart fruit, is complexer, chocolade, leer, tabak, heeft meer dikte en een mooie balans tussen zoet en zuren. Claartje vindt daarentegen juist dat deze wijn geen goede balans meer heeft, een middelmatige afdronk en dat de complexiteit uiteenvalt. Ook RobG van Ginneken vindt dat het beste van deze wijn er wel af is. Net zoals Peter heeft hij zijn tastevin meegenomen en hij voorziet ons van een demonstratie. Thanks RobG!
Serie 3
We proeven twee rode wijnen gemaakt van dezelfde druif. Hoe identificeer je de kwaliteit, wat is de herkomst van de wijnen?
Wijn 6: 2020 Château Croix Mouton, cuvée Vingt Mille, Bordeaux Superieur
Hans trapt af: zware concentratie, goede afdronk en een gemiddelde complexiteit. Ook Willem-Jan beaamt de hogere concentratie, vindt deze in balans, complexer en een heel fijn drinkgevoel geven.
Erik vertelt: de wijn laat in het glas wat kleurstof achter, ruikt heel zacht, rijke geur, maar meteen alcohol, wat brandend, framboos, een beetje hout, de aanzet is eerder zacht, heel rijk, heel veel smaak, tannine die een beetje plakt en trekt, en een beetje zuren. Een rijke, dikke wijn van een klein plot wijngaard met 20.000 stokken per hectare.
Wijn 7: 2015 Il Palagione, cuvée Ares, San Gimignano 100% Merlot
Met deze wijn heeft Hans een betere klik; deze stijl is soepeler, beter in balans en heeft een behoorlijke hoge concentratie. RobG vindt deze serie een stuk prettiger dan de vorige, benadrukt de volle aanzet en vindt de wijn wel nog wat gesloten in het begin. Na een tijdje komt deze wat meer los. Erik ruikt jam, boter, vindt het bijna een Amerikaanse stijl, vanille, wat rook, wat brand, nog wat plakkende tannines, lekker easy!
Het is noemenswaardig dat men deze avond tijdens het delen van de proefnotities kon merken, dat het aanhouden van een nieuwe aanpak toch zo gemakkelijk nog niet is en velen van ons uit gewoonte weer terugvallen op onze eigen wijnproefstijl. Bij de vorige serie betrapte ik mezelf hier ook op en daarom waag ik me deze keer toch weer aan CACHET: hoge kwaliteit want; medium(+) concentraat, lange afdronk, hoog in complexiteit, zeker een klik met de wijn en er is evenwicht…
Typisch cabernet sauvignon, denken we, maar het blijkt merlot. Omdat de meerderheid het druivenras van deze wijnen dus verkeerd determineert, besluit Hans ‘strafpunten’ af te trekken voor typiciteit. We zijn vermaakt door dat perspectief. Besluit de mens wanneer een wijn typisch genoeg is? Wijn is continu in beweging; hoe besluit je dan eigenlijk hoe een bepaalde stijl ‘hoort te zijn’? Het verzacht weliswaar de frustratie van onze fout en dat kunnen we allemaal wel eens gebruiken. Al is het minder toepasbaar op een wedstrijd of examen, want aan het eind van de dag is de wijn gewoon wat ‘ie is.
Serie 4
We proeven twee rode “feestwijnen” uit verschillende landen. Hoe identificeer je de kwaliteit, uit welke landen komen de wijnen?
Wijn 8: 2015 Tenuta Il Poggione 2015 Riserva Brunello di Montalcino
Ah, dit is echt verwennerij. Toos vindt deze wijn een blockbuster; houttonen, tijm, wat zwart fruit, hoge zuren, zoetje, evenwichtig, hoog in de alcohol en wat peperig. Roodbruin van kleur, aldus Gerard, en rijp in de neus, zwart en rood fruit, kruidig, klein zoetje, wat scherpere zuren, complex, heel rijk en stevige bitters. Ook Claartje is erg in haar nopjes met dit glas: mooi donkerrood, koffie en karamel, gestoofd fruit, laurier, mooie concentratie vol spanning, lange afdronk met tannine, heel complex, zeker een klik mee en een mooie evenwichtige balans.
Wijn 9: 2010 Château La Dominique, Saint Emilion Grand Cru Classé
Wat een dijk van een serie. We zijn het snel eens over de kwaliteit van deze stijlen. Ook deze laatste rode wijn van de avond maakt de leden enthousiast. Veel concentraat, een lange afdronk, hoge complexiteit, we hebben een klik en hij is prachtig in balans dankzij de rijpe tannines, de zuren en het fruit. Het benoemen van de aroma’s kunnen we nog steeds niet laten hoor. Voordat we afronden prijst Claartje de complexiteit van deze wijn: karamel, zwart fruit, natte doek en laurier.
Afsluitend genieten we van de Triple Zéro rosé van Domaine de la Taille aux Loups uit Peter’s lievelingsgebied de Loire. Merci Peter, deze avond smaakte naar meer!
Verslag en proefnotities Valerie Bollen
De familie Antinori bestaat bij deze proeverij uit smaken van Piero Altinori en zijn drie dochters, Albiera, 48, Allegra, 44, and Alessia, 39. Maar vergis je niet, de familie bestaat al 637 jaar uit wijnmakers. In 1385 werd Giovanni di Piero Antinori in Florence lid van het wijngilde. Dit familiebedrijf staat op plek 10 als het gaat om het oudste bedrijf van de wereld. Gaan we dat proeven? Is dat klassiek? Traditioneel? Of raakte de familie op drift en proeven we de revolutie in ons glas. Vooral een Toscaans glas vertelt Willem Jan. Willem Jan begon ooit onbewust en onbekwaam met Gaja en Tignanello’s. En dat waren verrekte lekkere wijnen die een plaatsje in zijn hart veroverden. En oude liefde roest niet. Oude liefde verdient wel, producent van ruim 10 miljoen flessen, waarmee in 2014 zo’n slordige 40 miljoen winst werd gemaakt.
ppen af met een Cuvée Royal Franciacorte. Een blend van Chardonnay, Pinot Noir en Pinot Blanc.
● 2011 Tiganello – Sangiovese, Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc
● 2009 Guado Al Tasso – Cabernet Sauvignon, Merlot, Cabernet Franc, Petit Verdot
● 2004 Solaia – Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Sangiovese
