Maarten Roos bezocht Piëmonte drie keer. En raakte verslingerd aan… barbera, in de streek die zijn roem dankt aan nebbiolo. Maarten formuleert heel precies wát hem aanspreekt: een wijn met fruitigheid, snel toegankelijk én een beperkte prijsrange van pakweg tien tot tachtig euro. Klinkt tachtig euro duur? Ik toets Conterno Barolo Cru in op google en kom meteen bij 2020 Giacomo Conterno Barolo Francia, die wordt aangeboden voor 325 euro. Dat is niet onbereikbaar voor wie wil, maar klinkt mij toch in de oren als een wijn voor miljonairs die het breed willen laten hangen. Het vinden van de hoogste kwaliteit tegen een aantrekkelijke prijs is een van de voordelen van onze sociëteit. Super deskundige Jancis Robinson zegt het zelf in een filmpje van de Financial Times dat onlangs onder de leden is gedeeld: er is géén relatie tussen prijs en kwaliteit in wijn. Voor die 325 euro kan je ook vijf tot tien keer genieten.

Deze proeverij is voor mij een eye opener dat er twéé te onderscheiden soorten barbera in Piëmonte zijn: Barbera d’Asti en Barbera d’Alba.

Barbera d’Asti DOCG
Omvat wijngaarden met verschillende bodems (van zandig tot mergelachtig) en uiteenlopende klimatologische kenmerken. De wijnen verschillen onderling, maar vertonen meestal een hoge zuurgraad en fruitige aroma’s.  Superiore: hogere kwaliteit (maar vaak te veel houtgelagerd).

Barbera d’Alba DOC
Unieke, weelderige, zwoele Barbera – duidelijk anders dan de nerveuzere, zuurdere versie uit d’Asti.

En ja, Maarten daagt ons dus uit om dat verschil nu maar eens te benoemen. We proeven steeds verfijnder, we leggen de lat steeds hoger.

 

Serie 1

2021 San Silvestro Barbera d’Asti Superiore

Op de heuvels van de Monferrato groeien de barbera-druiven voor de Barbera d’Asti Superiore van San Silvestro. Alleen de beste druiven worden gebruikt om 14 maanden te rijpen, waarvan de wijn 6 maanden spendeert in eikenhouten vaten. Lekker glas: kruidig, licht pruim I  de fruitige smaak, speelse wijn.

2023 San Silvestro Barbera d’Alba Superiore

De Superiore is de beste wijn gemaakt van barbera druiven van San Silvestro. Hiervoor worden de beste druiven afkomstig van de meest gunstig gelegen wijngaarden geselecteerd. Ze rijpen 12 maanden op eikenhouten vaten. Herkenbaar als d’Alba: iets krachtiger, kruidigheid, fruit en mineralen. Braam vooral.

   

Serie 2

2021 Blackwater Wines Barbera – Zuid-Afrika

Deze wijn maakt de tongen nogal los. Berry is overtuigd: dit móet Duits zijn. Hij ruikt bessen. RobK determineert rubber (!) en noemt de wijn elegant, wel met onrijpe tannines. Valerie is kritisch: de wijn is volkomen uit balans. Ja, zo’n experiment met barbera uit Zuid Afrika is leuk om te proeven. Ik ruikt een stinkertje en vanille, best wel rijke geur. Dan verwacht ik wat op de tong, maar hè de smaak is veel vluchtiger dan de geur doet vermoeden.

2022 Vietti – Barbera d’Alba Trevìe

Gisting van 8 dagen in rvs-tanks. Na de malolactische gisting overheveling naar barriques van Frans eikenhout, waarin de wijn een opvoeding van 12 tot 16 maanden geniet. Dan nog 2 maanden op rvs-tanks voor de assemblage en klaring. Ongefilterd gebotteld. Fijne wijn, zegt Berry, lekker sappig. Liselotte benoemt stevige zuren. Valerie benoemt de melkchocolade. Ik proef weer een wijn waar geur en smaak wat schuren. Heerlijke frivole geur met kersen en viooltjes. De smaak vindt ik (nog) straffig en met hoge bitters.

   

Serie 3

2023 Bricco Lagotto Piemonte Barbera Passito Appassimento

Een serie van één. Wat heeft Maarten Roos daarmee bedoeld? De geur is nogal introvert, maar de smaak pakt mij meteen: sappig, frivool, prettig, veel aangenamer dan de kleine geur doet vermoeden. Gelukkig helpen andere proevers mij aan een verklaring. Kees beschrijft de wijn met paarsrood, zacht geurend, klein zoetje, tabak, ceder, elegang met lange afdronk. RobK leidt ons naar de oplossing: zoet, zoet, zoet! Munt, frisse zuren en fijne tannines. RobG vindt dat het zoet wat overheerst naast speculaas en piment kruiden. Ingrid  benoemt zoete kersen, Fritjof kersen zonder meer.

Hert zoet komt van een gedeeltelijke indroging van de druiven in kleine kratten. Na tien dagen hebben de druiven ongeveer een kwart van hun vocht verloren, wat zorgt voor een concentratie van suikers en smaken. Na de gisting en persing rijpt de wijn gedurende zes maanden in eikenhouten vaten. Het resultaat is smakelijk, de wijn dankt zijn naam aan de Lagotto Romagnolo, het Italiaanse truffelhondje, afgebeeld op het etiket.

Serie 4

2023 Achille Viglione, Barbera d’Alba “Ross”

24 maanden rijping in Slavonisch eikenhout. Jodenvet in de geur, zegt Eric. Zure kers ook, lang nahangend. Gerard benoemt dofrode kleur, frambozen, kersen, tabak en concentraat. RobG is kritisch, hij vindt de wijn wat chemisch. Ik ruik kers en dennennaalden, sappige wijn met te hoge bitters in mijn ogen, moet nog in balans komen.

2021 Le Cecche Barbera d’Alba

Twee filosofische vraagjes. Wat is geluk? Hóe draag je het meest bij aan het geluk van de mensheid? Jan de Bruyne droeg als arts bij aan het welbevinden van zijn patiënten. Maar bloed kruipt waar het niet gaan kan en ja… een passie voor wijn én een Italiaanse echtgenote Paola. Ze vonden in 2001 wijndomein Le Cecche, waar de eigenaar geen opvolger had. Ze hebben het wijndomein gemoderniseerd en uitgebreid. Deze wijn behoort bij de mooiste van de proeverij. Een geur die iedereen aanspreekt met zoete pruimenjam. Een uitgesproken wijn met karakter, munt is de smaak en ook een prettige schraalheid. RobK prijst het concentraat. Eric ruikt fudge en zachte tonen in de smaak. Gerard determineert kersen, een lobbig jammig stevige smaak met wat bitters. De wijn rijpte zestien maanden op barriques. Ik heb helemaal niets tegen artsen – ze dragen óók bij aan ons geluk. Maar wijnbouwers… die hebben voorrang in de hemel.

2020 Aldo Conterno – Barbera d’Alba Conca Tre Pile

Drie zonen Franco, Stefano en Giacomo zetten de familietraditie voort van vader Aldo. De druiven komen van een heuvelachtige wijngaard in Bussia Soprana met wijnstokken tot 45 jaar oud. Voor mij is dit dé wijn van de proeverij. Martijn prijst mooie brandy achtige tonen in de wijn. Eric noemt de wijn beschaafd, hij proeft vijg. Gerard is minder positief: oxy in de geur, onrijpe tannines. Mijn aantekeningen: lichte kleur, geouderd, fijne geur met zoete speculaas en kruidkoekkruiden, vanille, cederhout, een rijke geur. De smaak is krachtig én elegant.

     

Serie 5

2020 Vietti – Barbera d’Asti Nizza La Crena

Zeer lage opbrengst van 25 hl/ha, gisting op rvs-tanks bij relatief hoge temperaturen (30 tot 32°C). Dagelijks meerdere onderdompelingen van de schillenhoed. Malolactische gisting in barriques (30% nieuw) en opvoeding op grote vaten, gevolgd door 2 maanden rust in rvs-tanks voor het assembleren en klaren. Ongefilterd gebotteld.

De combinatie van oude stokken (delen uit 1932), goede expositie, naar het zonlicht, kalkrijke bodem en strikte vinificatie zorgen voor een wijn met meer complexiteit dan de gemiddelde Barbera. Mij valt de fors donkere kleur op, een kleine geur, zoetje, ceder, straffe smaak en hoge bitters. Mocca in een hele lange afdronk, De wijn mist wat charme op dit moment, komt wellicht nog. Valerie noemt melkchocolade en caramel, Annemiek chocolade en pruimen, Just braam, marsepein, chocolade, drop en hout.

2021 Vietti – Barbera d’Alba Scarrone Vigna

Vietti heeft in de Scarrone-wijngaard, letterlijk grenzend aan de kelder van het wijnhuis, een deel Barbera aangeplant staan. Deze planten zijn bijna 100 jaar oud en geven bijzonder smaakvolle vruchten af. Na de oogst verblijft de most 8 dagen op RVS op een temperatuur van rond de 27 graden Celsius. Vervolgens wordt de wijn overgestoken op Frans eikenhout, waar het voor 16 maanden blijft. De wijn gaat ongefilterd de fles in. Annemiek benoemt mineraal, munt en pruimen, zuren in de afdronk. Valerie is erg onder de indruk: een barbera superstar. Blockbuster met finesse. Samen met Conterno is deze Vietti dé wijn van de proeverij voor mij. Deze spreekt me aan, mijn aantekeningen: donkere kleur, braam, pruim, hint van viooltjes. Volronde smaak met pit, mooie gebalanceerde wijn. Een tikje hooghartig: playing hard to get!

   

 

Maarten, dit was een prachtige proeverij. Ik hoop dat veel proevers in de komende weken, maanden, nog eens nagenieten. En wie weet voor het kerstmenu… Wat eet je er dan bij? Drie mooie combinaties.

1. Paddenstoelenrisotto met parmezaan & tijm. Gebruik eekhoorntjesbrood of kastanjeboleten, roer op het eind wat boter en parmezaan erdoor. Voor extra diepte: een paar plakjes herfsttruffel.

Waarom het werkt: barbera heeft levendige zuren en rijp rood fruit die perfect contrasteren met de romige, aardse tonen van paddenstoelen en kaas. De wijn “schoont” je mond na elke hap en tilt de umami-smaken op.

2. Stoofpot van rund of wild met polenta of aardappelpuree. De Piëmontese klassieker: Brasato al barbera (rund gestoofd in barbera-wijn zelf). Wildoptie: hert of everzwijnstoof met rozemarijn, laurier en een beetje tomaat. Gebruik dezelfde wijn (of een goedkopere barbera) in de stoof: de smaken lopen dan prachtig parallel.

Waarom het werkt: barbera’s medium body, frisse zuren en zachte tannines maken hem geweldig bij langzaam gegaarde gerechten. De wijn snijdt door het vet van stoofvlees en omarmt de donkere saus en kruidigheid.

 

3. Geroosterde pompoen met salie, spek en oude kaas (of balsamico). Rooster pompoen met salie en hazelnoten, serveer met balsamico en Parmezaanschilfers. Barbera’s frisheid maakt dit gerecht ideaal voor een lichtere herfstmaaltijd. Het roosteren karamelliseert de suikers, het spek voegt zout en vet toe, en de wijn houdt alles levendig. Zonder spek als vegetarisch s keuze.

Waarom het werkt: pompoen en barbera delen die diepe herfstige zoet-zuur balans.

Kaasliefhebbers: kies voor Toma Piemontese of Taleggio, die vormen met barbera wijn absolute harmonie. De romigheid en lichte funk van de kaas past bij het fruitige, frisse karakter van de wijn.

 

Verslag en proefnotities Peter van den Besselaar